Bộ trưởng TN-MT Phạm Khôi Nguyên cho biết như vậy khi trao đổi với báo giới sáng 22.10 về sự cố vỡ hồ chứa bùn đỏ ở Hungary và việc lường trước tình huống xấu đối với hồ chứa bùn đỏ ở Tây Nguyên.
Theo ông Nguyên, công nghệ của Việt Nam và công nghệ của Hungary khác nhau hoàn toàn. Hai khu xử lý bùn đỏ của Nhân Cơ đã được Bộ TN-MT thẩm định rất cẩn thận, tức là đã khảo sát mô hình bùn đỏ của Brasil, khảo sát mô hình bùn đỏ của Úc. Những mô hình này họ đã trồng cây trên khu chứa bùn đỏ 20 năm nay rồi. Hiện mô hình của ta đi theo mô hình của Úc và Brasil chứ không theo mô hình của Hungary.
Theo đánh giá hiện nay hai mô hình bùn đỏ được Bộ TN-MT với tư cách là cơ quan thẩm định đã khẳng định là an toàn. Tuy nhiên, vì chưa vận hành nên chỉ an toàn về lý thuyết, chạy mô hình, an toàn về mặt học tập kinh nghiệm của nước ngoài. Nhưng qua mô hình của Hungary thì chúng ta cũng tiếp tục nghiên cứu để nâng cao hệ số an toàn. Chắc là sau khi đi nghiên cứu mô hình của Hungary sẽ phải xem xét kỹ lại mô hình hồ chứa bùn đỏ của Việt Nam.
Nhưng chúng ta có lường trước những tình huống xấu?
Không ai có thể trả lời câu hỏi này. Hội đồng chuyên gia và cả chuyên gia nước ngoài cũng đã tính đến những phương án xấu nhất để tính đến biện pháp khắc phục. Từ trước đến nay chúng ta đã tính đến hệ số an toàn cao nhất, như động đất 7 độ richter. Về công nghệ cũng được khẳng định. Nhưng không ai có thể lường trước những tình huống xấu nhất. Công nghệ của Hungary khác ở điểm họ làm cả một hồ rộng lớn rồi lấp đất lên. Nhưng ở Tây Nguyên thì không. Chúng tôi chia ra từng lô, mỗi lô 5 ha, kín đầy từng lô và đảm bảo an toàn mới chuyển sang lô khác.
Ngay tại thời điểm này, Bộ giám sát như thế nào đối với khu vực đó?
Bộ cũng thành lập tổ giám sát từng ngày, thành viên gồm Bộ TN-MT, Bộ Công thương, UBND các tỉnh và các cơ quan chức năng giám sát 24/24 và nhật ký xây dựng hồ bùn đỏ cũng ghi chép từng ngày. Chưa có một công trình nào thành lập tổ giám sát quốc gia như thế.
 |
| Khu vực sẽ làm hồ chứa bùn đỏ thuộc Nhà máy bauxite Tân Rai, huyện Bảo Lâm, tỉnh Lâm Đồng. Ảnh: T.T. |
Nhưng cũng có ý kiến nên thí điểm một khu vực khác trước khi đưa vào vận hành thực tế?
Vận hành thử là thế nào? Hiện hai nhà máy xây dựng sắp xong, chuẩn bị đi vào hoạt động thì sẽ áp dụng ngay. Đây không phải là toán học để thí điểm hay không thí điểm. Quy mô phòng thí nghiệm đã làm hết trước rồi.
Bên cạnh vấn đề bùn đỏ, các vấn đề khác về môi trường liên quan đến dự án Bô xít đã được đảm bảo, quản lý tốt?
Về dự án bô xít, có 3 vấn đề về môi trường: một là hồ chứa bùn đỏ, hai là công nghệ khai thác, khai thác đến đâu phải phục hồi rừng đến đó; ba là chất thải của nhà máy bô xít thải ra. Trong thẩm định dự án Bô xít Tây Nguyên đã làm hết rồi. Quá trình thẩm định cũng đã thành lập tổ giám sát rồi và đang thành lập đoàn đi để nghiên cứu, điều chỉnh.