1. Có hẳn một dự án để…chặt cây. Số tiền 3,5 tỷ đồng. Số cây bị chặt hạ và thay thế là khoảng hơn 200 cây xanh. Lý do là cây cong, lệch tán, không đúng chủng loại cây đô thị. Đầy đủ dữ liệu để theo đó, 52 cây bằng lăng và bàng trên phố Kim Mã bị chặt hạ, trên phố Nguyễn Thái Học là 144 cây. Đương nhiên, chặt xong thì trồng thay thế ngay – những cây mới được bó như bó xôi, đeo gông để cho khỏi đổ. Còn những cây cũ vừa mới đây phấp phới đã bị lưỡi cưa xoèn xoẹt, lạnh lùng đốn ngã, nhựa ứa ra như những dòng nước mắt. Đời cây – đời người!
Không hiểu thế nào là đúng chủng loại cây đô thị - dù đúng là cần có quy hoạch cây xanh cho đô thị. Bởi vì chặt xong một cây bàng, một cây bằng lăng trên đường Kim Mã, người ta lại trồng lại y chang "chủng loại”, tức là cũng bàng, cũng bằng lăng. Lý do không đúng chủng loại cây đô thị có lẽ phải gạt sang bên và chắc sẽ phải giải thích bằng "cong”, "lệch tán”…
Có nhiều lý do để chặt cây. To tát như những dự án phát triển, nhỏ bé như cong, sâu, mối mọt. Bằng cách nào thì sự thật là những cái cây cũng bị đốn ngã, ngổn ngang lòng người.
Hà Nội có những con đường gắn với những hàng cây. Có rất nhiều người không rời nổi một ngôi nhà, một nơi làm việc chỉ vì những hàng cây níu kéo, như những tán xà cừ nơi phố Bà Triệu, những hàng hoa sữa đường Nguyễn Du…Trong tâm tưởng nhiều người, cây cũng như người, cây có linh hồn của cây, chặt xuống là đốn hạ một niềm tin. Hà Nội đã nhiều năm qua, chưa lấp đầy nỗi trống vắng trong lòng người khi nhớ về những cây xà cừ cuối đường Bà Triệu. Đoạn đường ấy giờ đây vẫn những hàng cau trống hươ trống hoác. Cũng như nhiều năm nữa, chắc những linh hồn xà cừ đường Nguyễn Trãi vẫn vương vít nơi này…
Trong quá khứ, Hà Nội từng trải qua những lần bị huỷ diệt bởi bom B52. Đọc "Những ngõ phố Hà Nội” của nhà văn Tô Hoài, thấy sau một đêm bom đạn, sáng mai ra những hàng cây Hà Nội vẫn vươn mình, kiêu hãnh. Hà Nội mùa đông, tháng Chạp 1972. Những cây bàng phố Khâm Thiên ngã xuống, linh hồn cây hoà cùng linh hồn người Hà Nội, biến thành sức mạnh, biến thành niềm tin. Một tháng Chạp/Mẹ /Nửa đêm thức/ hoá vàng… (thơ Phan Vũ).
Nay, ai hoá vàng cho những hàng cây vừa bị đốn ngã giữa thời bình?
2. Nỗi đau cây, tiếc thay không chỉ thuộc về người Hà Nội. Ở TP Hồ Chí Minh, hàng trăm cây cổ thụ trên đường Tôn Đức Thắng cũng vừa được Thành phố phê duyệt đốn hạ trong thời gian tới để phục vụ cho dự án cầu Thủ Thiêm 2. Luôn luôn có bài toán khó giải nhân danh những dự án phục vụ cho phát triển. Nhưng có cách nào không để bảo vệ những cây xanh đã sống đời cây dằng dặc cả trăm năm, đã mang hồn vía cuộc đời trong nó?
Một nhóm các bạn trẻ ở TP. Hồ Chí Minh đã lập trang web bảo vệ cây. Họ căng dòng chữ đáng suy nghĩ: "Tôi không muốn đổi cây xanh lấy cầu vượt”. Và họ nhận được sự ủng hộ của nhiều người.
Cử tri Hà Nội không đồng tình với việc chặt hạ cây xanh. Nhóm các trẻ ở TP Hồ Chí Minh "không muốn đổi cây xanh lấy cầu vượt” và lấy được nhiều chữ ký. Cần hơn nữa tinh thần bảo vệ cây xanh mạnh mẽ, tích cực hơn. Việc giữ lại những hàng cây phải trở thành tình cảm và trách nhiệm của cả cộng đồng. Để tác động tới chủ trương, tới quyết định của các cấp lãnh đạo khi đồng ý cho chặt cây nhân danh đường sắt trên cao, nhân danh cầu vượt, nhân danh mọi sự phát triển nóng. Trong lúc chưa trồng thêm được những cây xanh, đừng đốn ngã bất kỳ cây nào nữa vì bất cứ lý do gì (ngay cả nếu cây bị sâu bệnh cũng phải chữa chạy trước khi lạnh lùng giơ lưỡi cưa lên, hay vì lệch tán mà phải chặt là một lý do khó chấp nhận…). Giá trị cơ bản và bền vững của một đô thị trước hết là ở không gian sống, rồi mới đến phương tiện để sống. Những cây cổ thụ hàng trăm năm là diện mạo, là tinh thần, là linh hồn của một đô thị sống. Cây cũng là một cơ thể sống, cùng thăng trầm thời cuộc mà tạo ra khí chất, cốt cách của cây.
Trách nhiệm khi đồng ý cho đốn hạ những cây cổ thụ hàng trăm năm tuổi thuộc về ai? Cây hỏi ấy phải được đặt ra, để giữ những linh hồn cây ở lại.