(VACNE)-Hiện Việt Nam có trên dưới 100 cảng biển, vừa quá thừa, mà vẫn quá thiếu - TS Nguyễn Bách Phúc, Chủ tịch Hội Tư vấn Khoa học Công Nghệ&Quản lý TP.HCM HASCON, nhấn mạnh.
“Đầu tư xây dựng cảng là điển hình của tình trạng thiếu quy hoạch đầu tư”, TS Nguyễn Bách Phúc nói, “Quá lãng phí khi xây dựng lên quá nhiều công trình không có khả năng mang lại hiệu quả, trong khi thiếu những công trình thật sự có hiệu quả cao.”
Có nhà khoa học đã phân tích, với 100 tỷ USD xuất khẩu, bình quân mỗi cảng biển này này chỉ xuất được 1 tỷ USD mỗi năm, nghe thật lạ tai. Lạ tai hơn, là đa số trong 100 cảng biển mỗi năm chỉ xuất được vài ba trăm triệu USD.
“Đó là chưa nói đến những nghịch lý tưởng như chuyện đùa: đầu tư hàng chục hàng trăm triệu USD xây dựng những cảng có khả năng đón nhận những con tàu rất lớn, trong khi lối vào cảng chỉ đủ đi lại cho những con tàu nhỏ hơn nhiều lần”, theo ông Thái.
Trong khi đó đầu tư xây dựng các khu kinh tế biển cũng là điển hình của tình trạng thiếu quy hoạch khi hình thành và phát triển các khu kinh tế ven biển quá tràn lan, không hiệu quả.
Nếu diện tích chiếm đất của các khu kinh tế ven biển tương đương 100 khu công nghiệp đang có thì lấy đâu tiền để đầu tư đồng thời tất cả các khu kinh tế. (Đó là chưa kể các khu kinh tế cửa khẩu,...). Thêm vào đó, một khi khu kinh tế nào được có cơ chế “ưu đãi” cao thì lập tức các khu kinh tế khác lại “đòi” được ưu đãi bằng và hơn thế!
Các nghiên cứu được các chuyên gia kinh tế TP Hồ Chi Minh thực hiện thời gian qua cho thấy, các nhà đầu tư nước ngoài không hẳn đã quan tâm, ưa thích các “ưu đãi” cao thấp này khác, mà chính là cần một môi trường đầu tư thông thoáng, minh bạch, có thể tiên lượng các kết quả sản xuất kinh doanh, một nền hành chính trong sáng, thông suốt, chuyên nghiệp. Từ đó, bản thân mỗi doanh nghiệp sẽ lựa chọn phương án kinh doanh thích hợp. Có thể nói, đó là cách làm “văn minh”, phù hợp với thông lệ quốc tế.
Trong một vài thập kỷ tới, với tốc độ tăng trưởng kinh tế cao của các nước trong khu vực, khối lượng hàng hóa vận chuyển qua Biển Đông sẽ tăng gấp hai, ba lần hiện nay, khi đó Biển Đông nói chung và vùng biển Việt Nam nói riêng càng có vai trò to lớn trong thương mại thế giới; vùng biển Việt Nam sẽ trở thành chiếc cầu nối quan trọng để phát triển thương mại quốc tế và mở rộng giao lưu với các nước trong khu vực và trên thế giới.
Vì vậy cần chú ý đến phát triển dịch vụ cảng “quá cảnh” đối với các nước hoặc vùng lãnh thổ không có biển lân cận nước ta và vùng nội địa rộng lớn của khu vực các nước ASEAN, cũng như các dịch vụ hàng hải và tìm kiếm cứu nạn trên Biển Đông - ý kiến của PGS.TS. Nguyễn Chu Hồi, Trung tâm Nghiên cứu Biển&Hải đảo - Đại học Quốc gia Hà Nội, tại Diễn đàn Kinh tế Biển Việt Nam 2012 mới đây ở tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu.
Điều này tạo ra tiền đề cho việc hoạch định một chiến lược kinh tế biển tầm cỡ gắn với một nền quốc phòng và an ninh trên biển vững chắc, phù hợp với xu thế phát triển của một quốc gia biển.
“Để phát huy thế mạnh và hạn chế điểm yếu, việc đa dạng hoá các loại hình phát triển đối với các vùng tự nhiên-sinh thái ven biển khác nhau về bản chất là một nhiệm vụ mang tầm chiến lược”, theo ông Hồi, “Nói cách khác phải tạo ra lợi thế và “đặc sản” vùng miền trong quá trình phát triển để tránh các “hội chứng xấu” trong phát triển.”
Mạnh Cường