quản lý tòa nhà

Hồ Gươm lọt thỏm như một cái ao trước các tòa kiến trúc tân kỳ. Ảnh : Phạm Yên

Hồ Gươm không qui hoạch

Theo ông Chủ tịch UBND TP Hà Nội, chức năng của khu hồ Gươm vẫn được xác định là trung tâm dịch vụ và thương mại, trong đó có gắn kết với văn hóa và cây xanh. (báo Tiền Phong số ra ngày 11-3-2010). Đất vàng phải đẻ ra tiền, “phi thương bất phú”, điều đó ai cũng hiểu.

Người ta hay quên từ “lịch sử”, mà lẽ ra văn hóa và lịch sử phải luôn ngự trị trong đầu những nhà quản lý. Có lẽ vì thế mà các dự án chiếm đất vàng vẫn âm thầm quanh đây.

Năm 2007, EVN Land định xây building cao 15-16 tầng ngay cạnh tượng đài Lý Thái Tổ. Bị phản đối ghê quá nên cánh đầu tư rút lui lặng lẽ. Lần này, họ giảm độ cao xuống khoảng 15-16 mét, khoảng 5-6 tầng.

Theo con mắt thương gia, những mảnh đất xung quanh Hồ Gươm sẽ đẻ ra tiền và nếu theo xu hướng đó, trung tâm Hà Nội sẽ bị bê tông và kính nhôm hóa với những tòa nhà cao chót vót.

Hiện nay, bên Bờ  Hồ có mấy tòa nhà khá thú vị. Nhà Bưu điện theo đặc kiến trúc “hiện đại” Trung Quốc thời những năm…1960.

Tiếp theo, tòa nhà UBNDTP Hà Nội do ta tự biên tự diễn, ốp đá bên ngoài, có lưỡi mác để cắm cờ vươn lên trời cao. Theo các cụ cao tuổi, tòa nhà Thị chính cũ trên mảnh đất này có kiến trúc Pháp rất đẹp. 

Cuối đường Đinh Tiên Hoàng là “hàm Cá mập”, miệng đen xì, bị dân phê phán, bây giờ đổi thành cá mập…trắng. Còn vài tòa nhà khác “nửa tây nửa ta” phía đối diện.

Có lẽ còn khu bên cạnh  tòa soạn báo Hà nội mới, báo Nhân dân còn giữ được vẻ đẹp ban đầu. Đó là những gì người Pháp để lại cho Hồ Gươm. Nếu không cẩn thận cũng bị xẻ thịt, vì “kiến trúc thực dân” không hợp với “công nghiệp hóa, hiện đại hóa”.

Rồi đây, nếu tòa nhà của Tổng công ty thiết bị điện được dựng lên thì chúng ta sẽ tiếp tục công trình rào…hồ Hoàn Kiếm.

Nỗi niềm cụ Rùa

Mồng 6 Tết Canh Dần, cụ rùa hồ Gươm bất ngờ nổi lên mặt nước đoạn gần cây Lộc Vừng, đối diện tượng đài Lý Thái Tổ. Ảnh : Xuân Phú.

Trong hồ còn cụ Rùa độc thân từ mấy chục năm nay. Trước đó có vài cụ, nhưng cụ bị chết già, cụ khác thấy mưa lụt, leo lên đường Đinh Tiên Hoàng rồi bị chết.

Theo truyền thuyết, cụ  Rùa thiêng có độ tuổi ngang với thời vua Lê Lợi tới  đây chơi và bị đòi kiếm. Thỉnh thoảng cụ nổi lên vào ngày đẹp trời cho khách chiêm ngưỡng. Có lần trèo lên cả thảm cỏ giữa hồ để phơi nắng.

Gần đây cụ  nổi nhiều hơn nhưng lặn xuống rất nhanh, chắc vì  sợ. Nhìn sang phía Đông có hàm cá mập, liếc mắt hướng Nam có mấy building của Vietcombank, BIDV cao chót vót, tưởng mấy cái xà beng vụt xuống mai, cụ biệt tăm mấy tháng.

Năm ngoái nước lụt lên cao hàng mét quanh hồ, cụ đã tìm cách bơi ra sông Hồng cho thoát cảnh sống ao tù nước đọng. Nhưng rồi nghĩ đến nhiệm vụ tâm linh quan trọng cho dân tộc có lịch sử ngàn năm này, cụ Rùa không nỡ ra đi.

Tư duy quản lý  nhìn đất…ra tiền, những tòa nhà dịch vụ và thương mại quanh đây sẽ nhốt…Rùa, cụ khó chạy đi đâu.

Văn hóa, lịch sử  hay thương mại, dịch vụ

Thăng Long - Hà Nội tròn 1000 năm tuổi. Ảnh : Công Khanh

Theo thuyết tâm linh, mỗi quốc gia có điểm long mạch, miền đất linh thiêng, người ta tránh động vào. Theo quan điểm hiện đại, đó là những nơi mang dấu ấn lịch sử và văn hóa của dân tộc. Hồn thiêng đất nước cũng từ đó mà ra.

Nếu coi lịch sử và văn hóa không quan trọng, nên phá đi xây trung tâm thương mại, nhà hàng ăn uống, phục vụ khách du lịch.

Nếu nghĩ đến tương lai con cháu, mong chúng nhìn vào một nơi như Hồ  Gươm để tự hào lịch sử ngàn năm, nên dừng mọi tư duy sinh tiền trên những mảnh đất này.

Ở tầm quốc gia, không có thứ vàng, ngọc, đô la nào mua được lịch sử và văn hóa. Chính văn hóa và lịch sử sinh ra sự giầu có hay nghèo nàn cho cả một dân tộc.

Tư duy mới

Cách đây 1000 năm, vua Lý Thái Tổ quyết định dời đô vì cố đô Hoa Lư bị dãy núi đá vôi bao quanh, tuy thuận tiện cho việc phòng thủ, nhưng không thích hợp cho việc phát triển kinh tế. Người xưa nhìn ra mảnh đất Thăng Long cho nghìn năm sau: xuyên lịch sử, xuyên không gian và vượt qua thời gian, dù không có máy bay hay thiết bị định vị toàn cầu.

Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm có rất nhiều lời "sấm", tiên đoán cho hậu thế. Câu "Lê tồn Trịnh tại" cũng giúp cho hai triều Trịnh Lê dựa vào nhau tồn tại 200 năm. Lời sấm "Hoành Sơn nhất đái, vạn đại dung thân" (dải Hoành Sơn có thể dung thân lâu dài) giúp Nguyễn Hoàng lập được nghiệp lớn ở Thuận Hoá. Vào thế kỷ 16, cụ Trạng cũng không có máy bay trực thăng để thị sát trước khi đưa ra lời sấm truyền.

Lúc này rất cần những nhà lãnh đạo có khả năng ra quyết định với tầm nhìn xa như Lý Thái Tổ và các nhà khoa học biết phán những lời sấm xuyên thế kỷ cho Hà Nội như cụ Trạng Trình trước đây.

Nếu các bậc “hào kiệt” ngày nay chịu khó lên trực thăng để nghiên cứu và định hướng phát triển Thủ đô cho vài chục năm sau, có thể hy vọng họ sánh được với các bậc tiền nhân dùng thuyền nan tìm đất dời đô.

Nếu mấy vị ngồi cạnh bờ Hồ bàn cãi và lo qui hoạch các trung tâm thương mại và dịch vụ tại những nơi long mạch của quốc gia, chúng ta sẽ chỉ vùng vẫy quanh mấy cái "ao làng" khu vực.

Nhìn nhận nơi đây như một miền đất văn hóa và lịch sử mới mong dân tộc này bơi ra biển lớn.

Hiệu Minh

(Tiền Phong, 15/3/2010)