quản lý tòa nhà

Dồn chân trảy hội Tổ hương.

Dù nàng xuân có chùng chình nấn ná đến mấy rồi cũng dần nhạt theo tiết thời gian. Sắc thắm của hoa đào, hoa mai, của hương chanh, hương bưởi Đoan Hùng có nồng nàn đến mấy cuối cùng cũng phải ẩn mình vào xum xuê  cành lá, vào những chùm quả xanh biếc đầu cành. Dù nàng xuân có chùng chình nấn ná đến mấy rồi cũng dần nhạt theo tiết thời gian. Sắc thắm của hoa đào, hoa mai, của hương chanh, hương bưởi Đoan Hùng có nồng nàn đến mấy cuối cùng cũng phải ẩn mình vào xum xuê  cành lá, vào những chùm quả xanh biếc đầu cành. Gió nồm nam có dùng dằng đi ở mang cái ẩm ướt phả mưa phùn như sữa trắng, tắm táp, tưới mát cho lộc biếc chồi non rồi cũng phải dắt nhau di cư đợi mùa xuân năm tới mà vẫy vùng. Theo phân định tiết mùa quy luật của tạo hóa của lịch mặt trăng tròn khuyết mà xoay vần tiếp nối. Tháng ba Âm lịch qua tiết Thanh Minh, lúa xuân đang thì thiếu nữ đã đỏng đảnh đầu bờ đợi sấm dậy rền vang, đợi những trận mưa rào đầm đìa, quấy đạp mà mở lòng, mở dạ phơi phới phất cờ.

Ở Việt Nam và vài nước phương Đông là theo lịch âm, vận dụng cái quy luật thiên nhiên vào sản xuất nông nghiệp. Kể cũng nhiều khi thấy rắc rối gây ra nhầm lẫn. Này nhé, đi làm việc, đi học hành, tầu xe thì tính theo lịch Tây về nhà tính chuyện dựng vợ gả chồng cho con cái, chuyện giỗ, chạp, ngày sinh tháng đẻ, chuyện tuổi tác bói toán thì theo âm lịch, chuyện trai gái yêu thương nhau thì nhẽ đương nhiên phải xem tuổi chúng cầm tinh con gì, mạng gì, có hợp với nhau không theo thuyết âm dương ngũ hành mà bàn định chuyện trăm năm…. Nói tóm lại, mọi sinh hoạt thường ngày người ta vẫn lấy lịch âm. Nếp này có lẽ từ thời Hùng Vương dựng nước Văn Lang lưu truyền cho đến ngày nay. Ngay ngày giỗ Tổ Vua Hùng dân ta cũng lấy ngày 10/3 âm lịch để lưu truyền cho con cháu đời sau mà giữ việc đạo hiếu “ Dù ai đi ngược về xuôi / Nhớ ngày Giỗ Tổ mồng mười tháng ba”…Thế mới biết rằng cha ông ta từ xa xưa đã duy trì phong tục tập quan, giữ gìn bản sắc Việt. Mặc dù dân tộc ta đã qua bao thời kỳ là thuộc địa ngoại bang vậy mà bản lĩnh Việt, tâm hồn Việt vẫn không bị Tầu thuần, Tây hóa, không bị cái lệ thuộc cai trị mà mất đi cái thuần giống nòi.   

  Chuyến xuôi về cội vùng đất Phong Châu linh diệu đầy trầm tích này của tôi phải là người có cơ duyên lắm. Bởi không phải ngẫu nhiên nói đi là đi được ngay đâu, mà lại về đúng dịp lễ trọng Quốc Giỗ như vầy thì phải là có cơ duyên lắm lắm chứ! Được đắm vào cái náo nức của vai kề vai, chân sát chân cùng bá tính Bách Việt nhón chân qua từng bậc đá thiêng liêng lên núi Hùng đền Thượng mà vọng bái đất trời cầu cho quốc thái dân an, thân vinh, phước hạnh. Hòa vào cái nhộn nhịp của hội bánh chưng bánh giầy theo dấu tích thời Lang Liêu dâng lên Quốc Mẫu Âu Cơ kính vọng, của khói nhang, tâm nguyện trang nghiêm kính cẩn dâng hương tưởng niệm các vị Tiền Đế Tiên Sinh dựng nước từ ngàn xưa. 

Tôi men xuôi theo dòng sông Hồng trên quốc lộ cao tốc Lào Cai – Nội Bài về nơi phát tích cội nguồn dân tộc, lòng dạ cứ chộn rộn háo hức bao điều, cứ như đứa trẻ lâu ngày được cha mẹ cho về thăm quê. Mặc dù từ nhỏ chỉ biết quê qua các câu chuyện của người lớn, của tưởng tượng, của hình dung. Cho nên người ta nói con người có hiểu biết bao nhiêu cũng chỉ là hữu hạn, nhỏ bé như hạt cát giữa sa mạc, trong cái thế giới thiên nhiên mênh mông, bao la huyền bí. Dòng sông Mẹ mùa này hao gầy, mềm mại như dải lụa hồng uốn lượn đồi bờ xanh mướt lúa ngô, dịu hiền yên ả qua núi đồi, qua làng bản thanh bình êm ấm “ Dòng sông đi qua cánh đồng / Cánh đồng vàng lên no ấm/ Dòng sông đi qua núi đồi / Núi đồi xanh màu mơ ước / Dòng sông đi qua đời người / Buồn vui sàng qua mái tóc…” ( Thơ - Đoàn Hữu Nam). Huyền diệu, mỹ miều đến thế! Ôi dòng sông Mẹ vĩ đại đã miệt mài trải tháng, trải năm, trải đời, trải kiếp nhọc nhằn, bồi đắp lên dáng hình đất nước, bồi đắp lên lịch sử nền văn minh lúa nước rực rỡ, lập lên giang sơn xã tắc mấy ngàn năm vững chí, bền gan. Và cũng mấy ai đã biết hết ngọn nguồn những cơn cớ, những huyền tích mà dòng sông mẹ ấm ủ, thủy chung, có bao dung, có giận hờn có cả nhẫn chịu và kiên trường. Đoạn chảy qua vùng trung du Phú Thọ “rừng cọ, đồi chè đồng xanh ngào ngạt” chả hiểu xuất phát từ đâu mà người ta lại gọi là sông Thao? Và về đến đất Thăng Long lại trả tên cũ là sông Hồng. Để rồi dòng nước rịm đỏ phù sa ấy đã đi vào thơ ca, nhạc họa không biết bao nhiêu cho hết “Sông Thao nao nức sóng dồi / Ai về Hà Nội thì xuôi cùng thuyền…” (Ta đi tới –Tố Hữu).

Trong cái nắng dỏng dảnh tháng ba giao mùa, lúc thì hầm hậm làm bừng bừng cặp má đào e thẹn, nóng lạnh, thất thường tính khí như thiếu nữ đang tuổi cập kê, những hạt nắng đầu mùa vãi tràn nhuếnh nhoáng trên sông, lung linh tươi rói nương ngô, bãi mía, trên những triền cỏ xanh ngắt bờ đê. Nắng vàng gọi tháng ba, gọi lòng người, thúc dồn bước chân trảy chốn kinh kỳ nơi cố hương đất Việt. 

Cuộc hội tụ dưới chân núi Thiêng.

        Như đã nói, chuyến về cội lần này tôi có cơ duyên. Bởi cuộc chiêu ngộ của Hội bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam mới có cái may mắn này. Sự nối kết diệu kỳ đã đưa bước chân, tình cảm của những người yêu màu xanh thiên nhiên trên toàn quốc có cơ hội xôm tụ trên vùng đất Tổ linh thiêng. Được gặp, được xiết chặt những bàn tay, nghe những lời chân tình thân thiết, được ghì vai thắm thiết các anh, chị là những nhà khoa học, những Giáo sư, Tiến sĩ, và cả những người rất đỗi bình thường, nhưng họ yêu thiên nhiên, môi trường với ước nguyện giữ mãi màu xanh quê hương, cho cuộc sống tươi đẹp hơn.

Những người bình thường giản dị ấy toát lên niềm vui và tự hào về những việc làm hữu ích. Tôi cũng đã gặp và ấn tượng với các người bạn đến từ đại ngàn Tây Nguyên Đắk Lắk xa xôi, những người có tình yêu rừng tha thiết, coi rừng là đấng thiêng liêng tối thượng, sống chết với rừng, nương tựa vào rừng mà tồn sinh đời kiếp. Những người dân hiền lành bao đời đã coi thần rừng, thần núi, thân sông, thần lửa, thần nước là ân nhân, tồn sinh cùng cuộc sống con người. Có thể nói họ là những người có tình yêu rừng vĩ đại hơn thể mọi tình yêu. Chỉ tiếc nhiều khi ở họ chưa đủ uy quyền mà đành bất lực khi nhìn những cánh rừng ngày càng teo tóp, tàn tệ. Nhiều lúc đành nín nhìn rừng ra đi mà khóc thầm, thương xót. Hoặc nơi này nơi khác những cánh rừng đang bị biến tướng của các dự án, hợp thức hóa để chuyển đổi rừng thành vàng, thành Đô La, thành Vila để “vinh thân phi gia” cho một nhóm nào. Đến khi giật mình ngoảnh lại là sự hoang tàn cằn cỗi, đe dọa đến sự sống muôn loài, và rồi có bàng hoàng hối hận cũng muộn mằm….

Những người bạn hôm nay, có thể họ còn khó khăn, thiếu thốn, ngay cả kinh phí cho cuộc xôm tụ này cũng rất hạn hẹp, thậm chí các anh chị đã được các doanh nghiệp hảo tâm hỗ trợ và bỏ những đồng tiền com cóp ra để chi phí. Nhưng hết thẩy đều vui. Tôi đã gặp một Già làng Ykhuô Ieban mộc mạc, chân tình. Một Già làng ngày đêm đau đáu nghĩ về rừng, thì thầm với rừng giấc mơ đại ngàn. Ông đã kể cho tôi nghe chuyện vận động bà con thôn buôn bảo vệ rừng. Những lý lẽ của Giàng* ban phát, không động đến thần rừng, thần bến nước để thôn buôn yên vui hạnh phúc. Có lần ông đã sống mái với bọn lâm tặc búa rìu, chúng đòi chặt hạ cây thiêng của buôn. Ông cùng những người trong buôn đã dang tay ôm cây mà khảng khái: “Muốn chặt cây thiêng thì hãy chặt đầu Già này trước đã!.” Một khí tiết tưởng như không thể tin trong cái thời buổi đồng tiền thống soái. Vậy mà ông làm được đấy, buôn làng làm được đấy! Làm được bởi cái tâm sáng thôi thúc, bởi sự sống còn. Khi hỏi kỹ về cây thiêng ấy ra sao thì mới biết đó là cây cổ thụ trong khu rừng đầu nguồn, nơi nuôi dưỡng nguồn nước như dòng sữa mẹ nuôi dưỡng cả buôn bao đời. Cây thiêng ấy gồm cây đa, cây bằng lăng, cây Ktưng, không biết từ bao giờ nhưng khi Già làng lớn lên đã có nó, ba cây quấn cuộn vào nhau khăng khít như ba anh em ruột thịt, người dân nơi đây gọi là cây Đoàn Kết. Theo các nhà lâm học tính toán thì cây “Đoàn Kết” đã gần 300 năm tuổi. Và cây cổ thụ ấy đã được tôn vinh là cây Di sản Việt Nam.

Lại nữa, một người nếu không gần gũi dễ tưởng là mơ màng với cuộc xôm tụ này, em da nâu, mắt sáng, dạm nắng gió bazan, bắp chân săn chắc, tròn lẳn mang cái dáng vóc sơn nữ Ê Đê, sẽ tưởng như ngơ ngác. Thì hóa ra không phải vây! Chị là một nữ cảnh sát môi trường kiên trung, kiên quyết với những kẻ hủy hoại môi trường, coi thường sự sống của công đồng… Lại nữa, một nhà thơ lãng mạn, mơ mộng say tìm câu chữ tưởng như ngẩn ngơ với mây gió, nhưng đó là cả một trời xanh ngắt trong anh về thiên nhiên.

 Và còn nữa, một thiếu phụ có mái tóc suôn dài chớm gót của xứ dừa Bến Tre, ngày ngày thầm lặng với công việc gìn giữ những chứng tích tàn bạo của đế quốc thực dân trong chiến tranh, nơi được gọi là “Địa ngục trần gian” - Nhà lao Côn Đảo. Cô gái xứ dừa ấy đã cùng những người dân đảo nâng niu chăm sóc những dãy bàng cổ thụ đã từng gắn bó bao kỷ niệm với những tù nhân Cộng sản kiên trung. Những cây bàng găm trên mình vết sẹo thương tích đạn bom để nhắc nhở mọi thế hệ sau những ngày đau thương chia cắt. Và nhiều, nhiều nữa những anh, chị đến từ đảo Cù Lao Chàm sóng gió Quang Nam, từ đất Cảng hoa phượng đỏ Hải Phòng, từ Trà Cổ Quảng Ninh, đến các anh, chị từ Miền Đông đất đỏ, Bình Dương, Bình Phước… trên các nẻo đường xa xôi của đất nước cùng hội ngộ về đất Kinh kỳ dâng nén tâm nhang báo với Tiên Tổ lòng hiếu nghĩa.

Và không thể không ấn tượng với vị Giáo sư tiến sĩ khoa học Đặng Huy Huỳnh - Chủ tich hội đồng cây Di sản Việt Nam. Mặc dù đã vào cái tuổi bát thập nhưng bước chân ông vẫn không ngừng nghỉ trên mọi miền, từ núi cao xuống hải đảo xa xôi để nghiên cứu, vận động nhân dân chăm sóc bảo vệ thiên nhiên. Tôi đã gặp ông trên đỉnh Hoàng Liên Sơn bồng bềnh mây trôi, bồng bềnh mùa hoa Đỗ quyên tỏa sắc để thẩm định quần thể cây Đỗ quyên và Vân Sam trên 300 năm tuổi …

Mỗi bước mỗi điều lạ, tôi được tham quan một vườn cây cảnh đặc sắc của một đại gia P. H.T, tăm tiếng đất Phú Thọ. Nghe nói hồ sợ của vườn đại gia này đã được công nhận đến 05 cây là Di sản. Khách tham quan ai cũng choáng, cũng trầm trồ tấm tắc, ngật ngù và nể phục, một gia đình có vườn cây giá trị cả trăm tỷ đồng thì khiếp quá đi chứ! Điều đặc biệt khiến du khách và nhiều đại gia khác có lẽ phải chèm chẹp, mắt tròn, mắt dẹt. Bởi đại gia này còn sở hữu một cây “ Di sản” hơn cả ngàn vàng bên phu nhân xinh đẹp đã từng đoạt vương niệm Hoa hậu biển Việt Nam. Song ai cũng thấy yêu mến, gần gụi hơn bởi cái tâm tính của những người biết đem của cải, tài năng, sắc đẹp của mình làm việc có ích cho xã hội. Cũng phải cảm ơn đời, cảm ơn những tấm lòng không mảy may bon chen, phát huy những lợi thế của kinh tế thị trường để làm đổi thay cuộc sống, làm đổi đời bao số phận nghèo khó, kể cả những chàng trai cách đây chưa xa còn lấm lem bùn đất, họ đang mải mê phát huy sức lực trí tuệ, vươn lên làm giầu.

Chứng kiến Lễ kỷ niêm 5 năm ngày phát động Sự kiện Bảo tồn Cây Di sản Việt Nam, cái đáng nói là Hội đã được sự đồng thuận của nhân dân, được sự quan tâm, giúp đỡ của các cấp Chính quyền từ Trung ương đến địa phương, các tổ chức quốc tế  ủng hộ. Điều nhận ra rằng các hình thức thủ tục theo thông lệ rồi cũng qua nhanh. Cái trịnh trọng bài vở xã giao như diễn thường gặp hình như không thấy ở hội nghị này, kể cả sự thổi phồng thành tích, khen ninh giả tạo, xáo rỗng đều trở lên lạc lõng. Thay vào đấy chỉ là những tâm tình của những người anh em cùng tâm huyết có chung một niềm tin.

Chiếc xe 54 chỗ ngồi đã đưa chúng tôi đến chân núi Thiêng Đền Hùng. Tuy không đủ các sắc màu của 54 dân tộc nhưng ai nấy hiểu ngầm rằng những trái tim xanh chung nhịp đập ấy có trách nhiệm như một tộc người trên đất Việt, sinh ra từ cái bọc trăm trứng Mẹ Âu Cơ.

“Vạn vật hữu linh” Mọi vật đều có linh hồn, từ cây cỏ, hoa lá, đến tảng đá, bờ sông, bến nước. Và ai đó có hoài nghi thì hãy cứ bình tâm mà chiêm nghiệm dòng chảy của lịch sử dân tộc. Nhân quả, thiện, ác luôn là cặp đôi tồn sinh đối lập, sinh dưỡng, chế ngự lẫn nhau. Đúng theo quy luật linh thiêng nơi Đất Tổ ngàn năm nay chưa thấy sai, điều này thì ai cũng thấy cũng biết, đều phải công nhận. Đó là những trận mưa rào mà vẫn được gọi là mưa rửa đền, trước và sau ngày giỗ chính. Mưa tảy rửa đi những bụi bặm, ô uế, nhơ nhớp của trần gian. Những trận mưa khác lạ, mưa êm ái, mưa từng đợt, ngắt nhịp như nhịp trống đồng ngân vang ngàn xưa, mưa đủ lượng, đủ liều, mưa tắm tắp, sáng láng cỏ cây. Không phải mưa giận, mưa hờn, mưa tức tối, cũng không phải là những trần cuồng phong vặt lá bẻ cành dương oai, múa võ của Thiên Lôi… Những cơn mưa làm dịu đi cái nóng ngột ngạt trong tháng ba chuyển mùa, gọn gẽ và tinh tươm đến lạ. Chỉ chuyện mưa rửa đền thôi cũng đã là điều khó lý giải cho các nhà khoa học biện chứng rồi, cũng là điều khó giải thích cho những người có chủ nghĩa vô thần, vô đạo rồi. Mà đã là người vô đạo, vô lối thì còn có cái gì làm khuôn thước mà nắn chỉnh nữa, phải không?

Phong tục tín ngưỡng thờ cúng các vị Vua Hùng ở nước ta đã mấy ngàn năm nay. Và điều đó được Nhà nước đưa vào quy định là ngày Quốc Giỗ dân tộc. Tôi tin dưới gầm trời này chưa có quốc gia nào có phong tục như vậy. Thiêng liêng hai tiếng Đồng bào! Tín ngưỡng thờ cúng các Vua Hùng đang được lập hồ sở đề nghị UNNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Cùng hát xoan Phú Thọ là Di sản văn hóa là tài sản quý báu mà vùng đất thiêng này đang gìn giữ và phát huy.

 Về Đất Tổ chưa được ghe hát xoan thì thật là thiệt thòi. Người ta bảo hát xoan là đơn điệu, là không hấp dẫn…Song hiểu được xoan thì không hề dễ. Điều may mắn tôi được mục sở thị một buổi trình diễn xoan của các thiếu nữ còn rất trẻ, họ biểu diễn ngay trên thảm cỏ xanh mướt bên bờ sông Thao ngân nga sóng nước. Những nghệ nhân chum chúm tuổi mười năm, mười sáu còn e ấp, thẹn thùng bên những nghệ nhân tóc bạc phơ, họ tập luyện hăng say. Các xoan nuột nà, quần chân què den, áo nâu non, đầu khăn mỏ quạ, tay chân nhún nhẩy theo giai điệu nhịp nhàng, tiếng hát cứ lanh lảnh, rền nẩy mượt mà khiến người xem tưởng mộng về quá khứ xa xôi. Ngẫm thì càng vỡ ra nhiều điều về một nền văn hóa thời xa xưa của cha ông. Chả biết hát xoan có phải là một hình thức sinh hoạt văn hóa văn nghệ sớm và cổ nhất của thời Hùng Vương hay không? Song người nghe càng đằm vào giai điệu cạng thấy cái sự diệu vợi của quá khứ xa xôi đang hiện hữu trầm bổng. Các làn điệu xoan có thể kể như. xoan cửa đình, xoan vào hội, Xoan giao duyên, xoan gọi mùa… Lại nhớ lúc đoàn hành hương tu tập về chân đền Hùng, khi xuống xe được các bạn xoan của Trung tâm hoạt động Thanh thiên niên Hùng Vương đón tiếp bằng một điệu xoan truyền thống. Cô bạn Ê Đê đi cùng thốt lên: Lại xoan anh ạ! Không hiểu ý cô bạn nói gì? Tôi lơ mơ giải thích. Nghe ở không gian này mới thấm, mới thấy cái tinh tế của hát xoan. Cái gì cũng phải có không gian của nó, ví như hát xoan mà đem lên sân khấu giữa ánh đèn chớp nhoáng nhoàng, giữa nhạc sập sình với những váy áo xanh đỏ, hai dây, thì ôi thôi còn gì là xoan nữa, khác nào giết xoàn còn hơn. Cũng như Cồng chiêng ở Tây Nguyên cũng vậy thôi! Cho nên bảo tồn là phải bảo vệ được cả cái không gian của nó sinh ra, phải dành đất thì mới dụng võ được!

Trong cái náo nhiệt ồn ào của tiếng nói, tiếng cười, của dằn dặt những bước chân lên bậc đá dòng người về viếng mộ Tổ. trong dòng chảy tâm can ấy họ đến từ mọi miền đất nước và có cả những người con mưu sinh trên đất khách quê người, dù xa Tổ quốc, dù người này người khác có những chính kiến này nọ khác nhau, nhưng chắc rằng trong tâm khảm mỗi người đều đinh linh được nguồn cội tổ tiên dân tộc mình. Trong hối hả dòng người chảy hội, trong khói nhang nghi ngút, tiếng của ông Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Sinh Chủ tich hội bảo vệ thiên & môi trường Việt Nam tưởng như chìm khuất vào sự náo nhiệt. Song không phải vậy! lời ông như vang hơn, thành kính hơn trước uy nghi Tiên Tổ. Chúng tôi tập trung dưới chân núi thiêng mỗi người sáng lên nén tâm nhang. Mười tám cây xanh được đoàn trồng, tượng trưng dâng lên mười tám đời Hùng Vương dựng nước. Trong thời khắc lắng đọng này, ai nầy đều tâm nguyện lòng mình cầu nguyện cho đất nước thanh bình, cho cuộc sống mãi xanh tươi, hạnh phúc.