Cây Bạch mai gần 300 tuổi do Đô đốc Tổng Trấn Đại tướng quân Mạc Cửu trồng, ngày nay vẫn trổ bông trong khuôn viên chùa Giác Viên, TP Hồ Chí Minh.
Nguyễn Đình Hòe, VACNE
Chùa Giác Viên Chùa còn có tên là Quan Âm Các, chùa Hố Đất, tọa lạc tại số 161/85/20 đường Lạc Long Quân, Phường 3, Quận 11, Thành phố Hồ Chí Minh, là một trong những ngôi chùa cổ nhất của Thành phố. Cây này do Đô đốc Mạc Cửu - Tổng trấn Hà Tiên trồng, đến nay đã gần 300 năm. Bạch mai, còn gọi là mai mù u, tên khoa học là Ochrocarpos siamensis thuộc họ Măng cụt (Guttiferae, nay được xếp vào họ Clusiaceae hay họ Bứa). Ngay dưới gốc, thân cây chia làm 4 nhánh chính tỏa về các hướng và mọc vút lên cao hơn 6m, trong đó nhánh lớn nhất có đường kính khoảng 0,6m; nhánh nhỏ nhất có đường kính gần 0,3m. Nếu nhìn từ trên xuống, sẽ thấy cây như một miệng phễu đang dang mình thu nhận tinh hoa của đất trời. Bạch mai mù u thuộc hàng kiều mộc, sắc tinh “ngọc cốt băng cơ”, thích nơi u tịch, trồng trên 10 năm mới trổ hoa. Trong Gia Định Thành Thông Chí, Trịnh Hoài Đức đã ghi: “Mai mù u tự linh khí mà sinh ra, không thể đem đi trồng nơi khác được”, quả thật là cho đến nay không ai nhân giống được cây Bạch mai.
Bạch mai cổ thụ cũng chỉ nở hoa một lần trong năm vào mỗi độ Xuân về. Hoa thường nở về đêm, có màu trắng tinh khiết, với hương thơm thoang thoảng xen lẫn trong gió, cánh mỏng, nhỏ, nở thành từng chùm, hình dáng từa tựa như hoa mai chiếu thủy (1) .Cùng với Bạch mai Cổ thụ ở Bến Tre, Lão Bạch mai chùa Giác Viên là nhân chứng lịch sử của vùng đất phương Nam.
Chú thích