Lần đầu tiên, các nhà khoa học đề xuất xây dựng tiêu chí cây di sản Việt Nam và danh mục cây di sản cho dãy Trương Sơn.
Đề xuất được đưa ra tại Hội thảo Bảo tồn đa dạng sinh học dãy Trường Sơn lần thứ hai do Hội Bảo vệ Thiên nhiên & Môi trường Việt Nam (VACNE) tổ chức hai ngày, 18 & 19 - 3 ở Hà Nội
 |
|
Cây sao cát ở tỉnh Gia Lai, một trong những ứng viên cây di sản đầu tiên ở Việt Nam - Ảnh: Nguyễn Quốc Dựng
|
Theo nhóm nhà khoa học thuộc Viện Điều tra Quy hoạch Rừng, cây di sản Việt Nam sẽ là cây gỗ hoặc cây thân gỗ, đơn lẻ hoặc quần thể mọc tự nhiên hoặc được trồng, sống trên 100 tuổi, có một trong những giá trị đặc biệt về thẩm mỹ, cảnh quan, môi trường, văn hóa, lịch sử, khoa học, v.v.
Tiêu chí cây di sản tự nhiên sẽ là cây sống trên 200 năm, có hình dáng hùng vĩ (cao trên 40m, chu vi trên 6m đối với cây gỗ đơn thân; cao trên 25m, chu vi trên 15m đối với các cây đa, si thuộc chi đa si).
|
Singapore là quốc gia tiên phong trong phong trào bảo vệ cây di sản.
Theo quy định của nước này, cây di sản là những cây trưởng thành, đơn lẻ được lựa chọn và bảo vệ bởi quy định pháp luật do nước này xây dựng có tên là " Kế hoạch Cây di sản" (Heritage Trees Scheme), có hiệu lực từ ngày 17 tháng 8 năm 2001.
Nhiều nước khác như Trung Quốc, Thailand, Mianma, Nhật Bản, Australia, New Zealand, Hoa Kỳ, v.v, cũng đã tổ chức xây dựng danh mục cây di sản.
|
Nếu là cây trồng, cây phải sống trên 100 năm, hình dáng hùng vĩ của cây phải bao gồm các yếu tố như cao trên 30m, chu vi trên 3,5m đối với cây gỗ đơn thân; cao trên 20m, chu vi trên 10m, đối với cây đa, si thuộc chi đa si.
Các cây cảnh độc đáo chưa đạt hai tiêu chí trên nhưng, nếu có một trong những giá trị thẩm mỹ, văn hóa - lịch sử, giá trị cảnh quan, môi trường, khoa học, v.v, cũng được xem xét là cây di sản.
Theo ông Nguyễn Quốc Dựng, Viện Điều tra & Quy hoạch Rừng, trước mắt, dãy Trường Sơn có 10 cây ứng viên cho danh mục cây di sản là chò ngàn năm (cao 50 m, chu vi 10 m), sấu (cao 60 m, chu vi 7 m) và đăng (cao 70 m, chu vi 8 m) ở Vườn Quốc gia (VQG) Cúc Phương, tỉnh Ninh Bình;
Hai cây sa mu dầu (cao 50 - 70 m, chu vi 12,5 -15,5 m), ở VQG Pù Mát và Pù Hoạt, tỉnh Nghệ An; cây gùa ở VQG Phong Nha - Kẻ Bàng, tỉnh Quảng Bình;
Cây dầu đôi ở TP Nha Trang, cây sao cát (cao 60 m, chu vi 11 m), loại cây họ dầu lớn nhất, ở So Pai-Kbang, tỉnh Gia Lai; cây sữa và cây giáng hương ở Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắc Lắc.
Các cây ứng viên di sản sẽ được cộng đồng hoặc cá nhân đăng ký. Sau khi cây được vinh danh, chủ sở hữu cũng sẽ được hỗ trợ chăm sóc, bảo quản. Dự kiến, những cây di sản đầu tiên sẽ được VACNE vinh danh vào dịp Lễ Kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long – Hà Nội.
Kiều Oanh
(Tiền Phong, 203/2010)