quản lý tòa nhà

Điện Biên là tỉnh miền núi biên giới, thuộc vùng Tây Bắc Việt Nam. Mặc dù nằm trong nhóm những tỉnh nghèo nhất của cả nước nhưng Điện Biên lại là một trong số ít những tỉnh đầu tiên đã hoàn thành quy hoạch bảo tồn đa dạng sinh học. Việc này nhằm ngăn chặn có hiệu quả nguy cơ suy giảm đa dạng sinh học. Có thể xem dự án thành lập khu bảo tồn loài - sinh cảnh cấp quốc gia Mường Phăng - Pa Khoang là sự khởi đầu của nhiệm vụ từng bước hiện thực hóa quy hoạch bảo tồn đa dạng sinh học (đã được Hội đồng nhân dân tỉnh Điện Biên phê duyệt).
 
Dự án Khu bảo tồn này do Trung tâm Địa môi trường và Tổ chức lãnh thổ (thuộc Liên hiệp các hội Khoa học và kỹ thuật Việt Nam) triển khai thực hiện trong hai năm (2014-2015), nhằm bảo vệ và tôn tạo giá trị lịch sử, bảo tồn và phát triển các hệ sinh thái, bảo vệ các loài quý hiếm thuộc danh mục các loài nguy cấp được ưu tiên bảo vệ trong khu vực Mường Phăng - Pa Khoang... Theo quy hoạch tổng thể bảo tồn đa dạng sinh học của cả nước đến năm 2020, định hướng đến năm 2030, Mường Phăng được phân hạng là khu bảo vệ cảnh quan cấp quốc gia do giá trị lịch sử không chỉ được cả nước biết đến mà còn trên phạm vi thế giới. Tuy nhiên, nếu kết hợp Mường Phăng với Pa Khoang, một hồ tuy là nhân tạo, nhưng đã có thời gian hình thành khá lâu (hơn 40 năm), nơi đây không chỉ sẽ trở thành một khu danh thắng có sức hấp dẫn với du khách trong và ngoài nước, mà còn là một khu bảo tồn loài - sinh cảnh có tính đa dạng sinh học cao với ít nhất một loài động, thực vật quý hiếm, đặc hữu.

Theo Tiến sĩ Lê Trần Chấn, Phó giám đốc Trung tâm Đa dạng và An toàn sinh học, qua một số tài liệu đã công bố, hệ thực vật khu vực Mường Phăng - Pa Khoang có 1.014 loài, thuộc 201 họ của 6 ngành thực vật bậc cao có mạch. Như vậy, hệ thực vật khu vực này có đầy đủ 6 ngành của hệ thực vật Việt Nam, trong đó, đáng chú ý là sự có mặt của ngành Khuyết lá thông, một ngành thực vật cổ nhất của hệ thực vật Việt Nam, chỉ duy nhất có 1 họ, 1 chi và 1 loài. Trong số 1.014 loài thống kê được, đã ghi nhận có tới 58 loài quý hiếm được ghi vào Sách đỏ Việt Nam (2007). Vẫn theo Tiến sĩ Lê Trần Chấn, ở Mường Phăng có loài tô hạp hương (còn gọi là tô hạp Điện Biên) được GS.TSKH Thái Văn Trừng phát hiện vào năm 1961 ở độ cao 1.355m, là loài mới, được đặt tên khoa học là Altingia Takhtajanii Trungii. Tô hạp hương là cây gỗ lớn, thân thẳng, cao tới 35m, đường kính thân trên 100cm, phân bố ở gần lán chỉ huy của Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Cây đại thụ trong Chiến dịch Điện Biên Phủ đã góp phần ngụy trang bảo vệ Sở chỉ huy, đồng thời cũng góp phần làm nên tên tuổi của một nhà khoa học lớn trong ngành Lâm nghiệp nước ta là GS.TSKH Thái Văn Trừng. Tô hạp hương đã trở thành một điểm nhấn trong quần thể di tích lịch sử Mường Phăng.
Liên quan đến hệ động vật ở khu vực Mường Phăng - Pa Khoang, Tiến sĩ Lê Trần Chấn cho biết, tại đây có 32 loài thú thuộc 15 họ, 8 bộ, trong đó có 8 loài được ghi vào Sách đỏ Việt nam (2007), có 74 loài chim; 17 loài bò sát (thuộc 8 họ, 2 bộ) và 12 loài ếch nhái (thuộc 4 họ, 1 bộ).

Sự bổ sung cần thiết để tạo nên giá trị “sơn thủy hữu tình” khu vực này chính là hồ Pa Khoang. Đây là hồ đa chức năng, cung cấp nước phục vụ sản xuất nông nghiệp, nước sinh hoạt cho cư dân xung quanh khu vực Mường Phăng; phát điện, nuôi thủy sản, phục vụ du lịch, đặc biệt là chức năng điều hòa khí hậu. Với diện tích mặt nước gần 600ha, hồ Pa Khoang đã góp phần giảm nhiệt cho TP Điện Biên vào mùa hè, nhất là thời kỳ có gió lào.

Trao đổi với chúng tôi, Tiến sĩ Lê Trần Chấn cho hay, những năm gần đây, du khách đến thăm hồ Pa Khoang đã được ngắm đảo hoa với rất nhiều loài hoa đặc trưng như hoa ban, các loài lan, trong đó đáng chú ý là nhóm lan hài. Ngoài các loài hoa trong nước, ở đây cũng có một số loài hoa nhập như: Mimosa, hoa anh đào… Vừa qua, tỉnh Điện Biên đã tổ chức Festival hoa ban, một loài hoa mang đậm bản sắc của Tây Bắc cũng là của Điện Biên. “Thật ấn tượng nếu được ngắm nhìn các đảo của hồ Pa Khoang được phủ trắng một màu hoa ban. Cùng với nhiều loài hoa khác, hoa ban sẽ làm cho hồ Pa Khoang đẹp lộng lẫy và rực rỡ”, Tiến sĩ Lê Trần Chấn bày tỏ.

Sẽ là khiếm khuyết nếu như không nhấn mạnh khía cạnh văn hóa, bản sắc dân tộc của cộng đồng cư dân sống xung quanh khu vực Mường Phăng - Pa Khoang. Những bài thuốc, các sản phẩm mỹ nghệ, các nhạc cụ dân tộc mang đậm tính địa phương sẽ có sức thu hút du khách, góp phần làm nên thương hiệu Mường Phăng - Pa Khoang.

Có thể khẳng định, khu bảo tồn loài - sinh cảnh Mường Phăng - Pa Khoang sẽ là cơ hội để nơi đây phát huy hết tiềm năng sẵn có, đáp ứng sự ngưỡng mộ của du khách trong và ngoài nước về một địa danh lịch sử nổi tiếng từng góp phần làm nên chiến thắng “chấn động địa cầu”, đồng thời cũng là một địa danh mang đậm dấu ấn về tính đa dạng sinh học cao, độc đáo của vùng Tây Bắc nước ta.