quản lý tòa nhà

logo Tạp chí TNMT-VACNE Vì Môi trường Xanh Quốc gia 2024
TẢN MẠN MÔI TRƯỜNG

Vẫn là ...Phương pháp

Thứ Bảy, 02/08/2025 | 06:23:00 AM

(VACNE) - Mới đăng lại Tóm tắt 1 báo cáo khoa học cách đây vài năm, thế mà đã có đến cả chục lượt câu hỏi về chuyện phương pháp. Tưởng cũ lắm rồi, nhưng không nói không xong, nên Phó tôi đành phải trình bày theo kiểu "tản mạn" về mấy chuyện liên quan về vấn đề này.

Chuyện thứ nhất: Nói về phương pháp, không có nhà khoa học nào không coi đây là vấn đề hàng đầu trong nghiên cứu. Vậy mà sau các sự kiện dồn dập hồi đầu Thế kỷ XXI liên quan đến ý tưởng Dự án Tam Đảo 2, đến câu chuyện Vê-đan, chuyện Thủy điện Đồng Nai 6A,... sau đó một chuyên gia của Hội đã chủ động viết hẳn 1 quyển sách gọi là "Phương pháp tư vấn phản biện xã hội trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường". Trong đó, đưa ra phương pháp gồm 10 bước (thực chất là 10 công đoạn) phải tiến hành để có thể có được 1 bản tư vấn phản biện xã hội đối với 1 công trình hoặc nói chung 1 đối tượng nghiên cứu nào đó. Có lẽ những "Phương pháp phản biện" này có lý, nên lãnh đạo Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật đã đăng ký "xin tái bản" dưới phương thức " Sách Nhà nước đặt hàng". Tuyệt vời hơn nữa là ngay sau đó, cuốn sách được Liên hiệp hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) sử dụng làm tài liệu tập huấn cho các đơn vị trực thuộc trên cả nước. Rõ ràng là, đã từ lậu VACNE cũng rất coi trọng vấn đề phương pháp trong hoạt động của mình.

Bị chú: Xin đọc thêm bài "Tái bản tài liệu "Phản biện xã hội về bảo vệ thiên nhiên và môi trường " trên Web Hội ngày 27/6/2011. Đến 1/8/2025, đã có 3102 "lượt xem".

Chuyện thứ hai:  lại chuyện phương pháp, nhưng đây là phương pháp lớn, phương pháp tiếp cận để giải quyết vấn đề huy động sức mạnh cộng đồng bảo vệ thiên nhiên và môi trường, phương pháp TAI (The Access Initiative). Bắt đầu từ năm 2006, VACNE đã triển khai áp dụng phương pháp này tại Việt Nam. Trên 30 vị lãnh đạo và hội viên của Hội đã tham gia công việc này và đã tiến hành sử dụng phương pháp, thông qua hàng loạt các tiêu chí để đánh giá việc tiếp cận thông tin, việc chủ động tham gia hoạt động bảo vệ môi trường, việc tiếp cận tư pháp và việc xây dựng năng lực để tiếp cận môi trường của cộng đồng. Kết quả của việc áp dụng TAI đã được Hộisử dụng để kiến nghị các vấn đề quan trọng liên quan đến công tác quản lý môi trường, bao gồm cả việc xây dựng luật pháp và các văn bản quy phạm pháp luật. Và xin khẳng định là: hiện nay phương pháp TAI đang ngày càng được được các nước sử dụng rộng rãi.

Bị chú: Xin đọc thêm tài liệu của Hội "Cộng đồng với Môi trường - Kết quả thử nghiệm phương pháp TAI tại Việt Nam" phát hành năm 2007. Hiện có tại Văn phòng Hội.

Chuyện thứ ba: Về phương pháp xác định tuổi cho cổ thụ được công nhận Cây Di sản Việt Nam. Đây là vấn đề VACNE đã đề cập nhiều lần, nhưng vẫn còn được nhiều người quan tâm. Sau thời gian dài nghiên cứu kinh nghiệm bảo tồn trong và ngoài nước, VACNE đã quyết định phát động sự kiện "Bảo tồn Cây Di sản Việt Nam" vào đầu năm 2010. Tiêu chí quan trọng đối với cây trồng được công nhận là phải có tuổi đời lớn hơn 100 năm. Để xác định tuổi cây hiện nay, người ta sử dụng phương pháp đếm vòng sinh trưởng, phương pháp Carbon hoặc các phương pháp phức tạp, tốn kém khác. Nhưng đối với 1 phong trào mang tính cộng đồng cao như bảo tồn Cây Di sản Việt Nam, không thể áp dụng các phương pháp này dễ dàng trong thực tế được. Vì vậy, các chuyên gia cùng thống nhất sử dụng 1 phương pháp rất đơn giản, dễ áp dụng, rất khả thi và cũng đáp ứng được độ chính xác cần thiết. Khi khảo sát, cần tra cứu các tài liệu lịch sử và so sánh với các công trình đã xây dựng ở địa phương, nhưng nếu không có, chỉ cần hỏi và so sánh với tuổi của các cụ cao niên sở tại là biết rõ. Nếu các cụ trên 70, 80 tuổi tại địa bàn khẳng định cổ thụ đã cao lớn như vậy từ khi các cụ còn nhỏ, thì chắc chắn cây đó có tuổi trên 100. Còn việc cần biết tương đối chính xác hơn tuổi cây (nếu có yêu cầu) thì mới khoan (xác định bằng vòng tăng trưởng). Cũng chính vì thế, bia đá Cây Di sản cũng không ghi tuổi cây.  Có lẽ cũng nhờ phương pháp xác định tuổi cây rất khả thi, thuận lợi và cũng đảm bảo độ chính xác cần thiết, nên đã góp phần không nhỏ vào việc duy trì và phát triển sự kiện "Bảo tồn Cây Di sản Việt Nam" của VACNE từ năm 2010 tới nay.

Bị chú: Xin đọc thêm sách Cây Di sản Việt Nam tập 1, 2, 3 có tại Văn phòng Hội.

Chuyện thứ tư: Câu chuyện vui về phương pháp. Số là vào dịp Hội chợ - Triển lãm Quốc tế "Sản phẩm sinh thái" (EPIF) do VACNE phối hợp các cơ quan, tổ chức trong và ngoài nước tiến hành năm 2008 tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia Hà Nội, sau khi Ban tổ chức đưa ra con số người thăm quan đạt gần 100.000 người, rất nhiều nghi vấn đã xuất hiện. Ngay cả khi Ban Tổ chức giải thích rằng đây là con số do Tổ chức Năng suất châu Á đánh giá theo cùng 1 phương pháp đã thực hiện đối với 3 cuộc Hội chợ - Triển lãm tương tự đã diễn ra tại Malaysia, Thái Lan và Singapore trước đó, nhiều người vẫn thắc mắc. Dư luận chỉ tạm lắng xuống sau khi được biết, phương pháp xác định lượng người thăm qua đã được sử dụng dựa trên tổ hợp của ít nhất 3 cách đếm người: 1) Theo số lượng người đã ghi tên ở Quầy Đăng ký; 2) Theo cách đếm số lượng người tại các bức ảnh chụp đều đặn theo thời gian; 3) Theo việc đếm người trực tiếp qua cửa Hội chợ của các nhóm hỗn hợp của Ban Tổ chức. Sau đó là việc đánh giá tổng hợp kết quả của cả 3 cách tính đã nêu. Phương pháp này có thể chưa thật đúng với con số thực tế, nhưng lại đúng với việc so sánh với 3 kỳ Hội chợ ở 3 nước trước, theo đó, lần lượt chỉ là 12.000, 25.000 và 35.000. Chính vì vậy, VACNE đã nhận được thư của cảm ơn rất nồng nhiệt của Tổ chức Năng suất châu Á, thậm chí được coi là điển hình sáng cho các lần tổ chức sau.

Bị chú: Xin đọc thêm bài "Hội chợ - Triển lãm Sản phẩm sinh thái" trên web Hội.

Chuyện thứ năm: Chuyện phương pháp này liên quan đến AI, thứ đang rất nóng hiện nay. Ngày 31 tháng 7 vừa qua, Web của Hội đăng lại bài "AI của DeepMind đánh bại các hệ thống đẳng cấp thế giới về dự đoán thời tiết", bản dịch của Vũ Anh Phạm từ Nature. Chắc là phương pháp sử dụng AI sẽ ngày càng phát triển thôi. Nhưng thú thực, với kinh nghiệm của mình, Phó tôi chưa thể tin ngay được đâu. Đọc kỹ bài báo này cũng có thể nhận thấy "nghi ngờ" của Phó tôi. Còn nhớ, hồi đầu những năm 70 của thế kỷ trước, một số người giỏi máy tính đưa về nước phương pháp dự báo gọi là số trị. Có người chứng minh rằng phương pháp số trị này có thể thay thế phương pháp đang sử dụng khi đó nhờ những ưu việt rõ ràng của nó. Đã xảy ra không ít những cuộc tranh luận nảy lửa. Nhưng như Phó tôi thấy, cả 2 phương pháp đó vẫn song hành tới tận ngày nay, nghĩa là cũng đã trên 1/2 thế kỷ rồi. Mong sao việc áp dụng các phương pháp mới thuận lợi hơn, kết quả hơn, để ít nhất cũng bớt đi những "tiên tri" về "ngày tận thế" nhan nhản khắp các mặt báo chí như hiện nay.

Bị chú: Xin đọc thêm bài "AI của DeepMind đánh bại các hệ thống đẳng cấp thế giới về dự đoán thời tiết" trên web Hội. 

Mấy chuyện góp vui về phương pháp, xin được thứ lỗi nếu có điều gì chưa thuận.

Phó Hội Viên, VACNE

Lượt xem: 82

Các tin khác

Vượt lên

(12/07/2025 09:32:AM)

Thanh cao

(30/06/2025 10:51:AM)

TÂM TƯ

(23/06/2025 10:29:AM)

Nhất miệt vườn

(16/06/2025 05:12:AM)

Quyết thôi

(12/06/2025 03:00:PM)

HỀ CHÈO

(08/06/2025 10:14:AM)

Nhân từ

(04/06/2025 11:46:AM)

Yên Châu

(02/06/2025 08:42:AM)

Lưu danh

(26/05/2025 10:26:AM)

VIDEO

Tự hào 35 năm VACNE

Xem thêm

TRANG VÀNG MÔI TRƯỜNG VACNE