VACNE: Khảo sát, đánh giá thực trạng bảo vệ tài nguyên môi trường Vườn Quốc gia Ba Vì (Hà Nội)
Hội BVTN&MT Việt Nam (VACNE) vừa tổ chức đoàn khảo sát, đánh giá thực trạng khai thác tài nguyên nước, khoáng sản và bảo vệ môi trường ở vùng đệm Vườn Quốc gia Ba Vì (Hà Nội); đồng thời tổ chức Hội thảo xin ý kiến chuyên gia và cộng đồng trên địa bàn về vấn đề này.
Đây là hoạt động nhằm thực hiện nhiệm vụ tư vấn phản biện “Đánh giá thực trạng và kiến nghị các giải pháp bảo vệ môi trường Vườn Quốc gia Ba Vì” do Liên hiệp Hội Việt Nam VUSTA giao phó.
Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Sinh, Chủ tịch VACNE cùng các chuyên gia đã có buổi làm việc với chính quyền, một số doanh nghiệp trên địa bàn và cộng đồng dân cư địa phương. Cụ thể là UBND huyện,Vườn Quốc gia Ba Vì, khảo sát các vùng khai thác khoáng sản như Pirite Minh Quang, dự án đập Đồng Xô…
Tại buổi làm việc với UBND huyện Ba Vì (ngày 23/11/2011) đoàn cán bộ của VACNE đã trao đổi thẳng thắn với chính quyền và doanh nghiệp địa phương về ảnh hưởng của các hoạt động du lịch dịch vụ giải trí đối với môi trường vùng đệm và vùng lõi VQG Ba Vì; ảnh hưởng của việc xây dựng đường giao thông và khu di tích Đền Trung đến cảnh quan môi trường vùng lõi VQG Ba Vì. Đặc biệt, các vấn đề nhậy cảm về môi trường đang gây bức xúc cho một số hộ dân và được công luận quan tâm trong thời gian gần đây cũng được trao đổi thẳng thắn. Cụ thể là ảnh hưởng của các hoạt động khai thác A-mi-ăng ở Xóm Quýt, mỏ pyrite ở xã Minh Quang, Ba Trại, khai thác vàng ở Đồng Xô, đá vôi ở Núi Chẽ và dự án xây đập Đồng Xô…đến môi trường. Từ đó, đưa ra định hướng Quy hoạch phát triển kinh tế xã hội của địa phương; giải quyết các vấn đề bức xúc về môi trường khu vực VQG và toàn khu vực huyện Ba Vì.
Ngay sau buổi làm việc, đoàn VACNE đã trực tiếp tới khảo sát các “điểm nóng”về môi trường, mà dư luận xã hội đã đề cập trong thời gian gần đây như khu vực khai thác pyrite ở Minh Quang, dự án đập ở Đồng Xô…
Làm việc với UBND huyện Ba Vì
Mỏ pyrite Minh Quang đã bỏ hoang gần chục năm, đất đá, quặng thải vẫn nằm phơi trên mặt địa hình. Nước thải mỏ đỏ như máu do giàu sắt và axit sulphuric. Nước rỉ từ mỏ có độ pH rất thấp (khoảng 2-3) và có thể chứa asen là nguyên tố đồng hình với sắt trong mạng tinh thể của pyrite. Vùng mỏ cũ không cây cối gì mọc được trừ cây chút chít rất dễ cháy vào mùa khô. Nước thải mỏ theo dòng suối đổ ra sông, và ngẫm vào bồn nước ngầm.
Khảo sát tại Mỏ pirite Minh Quang, tháng 11/2011
Mỏ amiang xóm Quýt thuộc xã Yên Bài đã được khai thác từ 3- 4 năm trước. Hiện đã khai thác hết bỏ lại khai trường nham nhở gồm những hố sâu hun hút và đất thải bở vụn lẫn các mẩu quặng amiang. Phòng TN & MT huyện cho rằng trách nhiệm quản lý thuộc UBND xã Yên Bài. Đơn vị khai thác không có hành động gì hoàn phục môi trường. Amiang là loại nguyên liệu khoáng đã bị cấm sử dụng.
Khai trường bỏ hoang của mỏ amiang Xóm Quýt
Dự án trùng tu Đền Trung, chùa Tản viên (tọa lạc trên code 350 trong phân khu phục hồi sinh thái thuộc vùng lõi VQG Ba Vì) và đường xe cơ giới lên đền được UBND thành phố HN phê duyệt tháng 9/2011. Hiện nay chùa Tản viên và bãi đỗ xe đã xây dựng xong, đường lên đền đã thông tuyến và đang được tiếp tục hoàn thiện cầu cống, thoát nước và chống sạt lở.
Trượt lở trên đường lên Đền Trung, tháng 11/2011
Khảo sát công trường xây dựng đập Đồng Xô, 11/2011
Chiều 30/11/2011 Đoàn chuyên gia của VACNE tiếp tục làm việc với Lãnh đạo VQG Ba Vì về các nội dung liên quan đến hoạt động khai thác, phát nương làm rẫy của người dân địa phương và các lâm trường đã phát quang những vùng rừng rộng lớn.
Làm việc với Lãnh đạo VQG Ba Vì
Theo báo cáo: Hiện tượng khai thác gỗ củi, cây thuốc Săn bắn động vật hoang dã trái phép vẫn diễn ra phổ biến, làm suy giảm chất lượng rừng. Ngoài ra, tình trạng Cháy rừng cũng phá huỷ cả rừng tự nhiên và rừng trồng. Cụ thể: từ năm 1992 đến 1997, đã có khoảng 365 ha rừng trong vườn quốc gia bị phá huỷ. Sự xâm lấn của các loài thực vật ngoại lai xâm hại như mai dương, hoa ngũ sắc, bìm bôi,… do biến đổi khí hậu và ý thức người dân cũng ảnh hưởng nghiêm trọng đến công tác bảo tồn của VQG. Ông Nguyễn Văn Diện, Phó Giám đốc VQG đã báo cáo về những giải pháp cụ thể mà tập thể cán bộ nhân viên của VQG đã triển khai trước sức ép ngày càng tăng của nhu cầu phát triển KT – XH của địa phương, nhất là các hoạt động bảo vệ lâm sản và trồng rừng.
Hội thảo xin ý kiến chuyên gia do VACNE tổ chức ngày 01/12/2011 đã thu hút hơn 70 nhà khoa học, các vị lãnh đạo và đại diện chính quyền, người dân địa phương tới dự, với nhiều ý kiến phát biểu thẳng thắn và có trách nhiệm nhằm giải tỏa những bức xúc mà dư luận nên án trong thời gian gần đây. Vì VQG Ba Vì không chỉ là tài sản quý của Hà Nội, mà là của cả nước, không chỉ về đa dạng sinh học mà cả về văn hóa tâm linh.
Toàn cảnh Hội thảo
Sau Hội thảo, đoàn làm việc đã đến khảo sát một số xã vùng đệm VQG đang phát triển kinh tế theo hướng bền vững như: nuôi động vật hoang dã theo hướng dẫn, nuôi bò sữa, trồng và chế biến thuốc nam, phát triển du lịch…đang thu hút đông đảo thanh niên và góp phần xóa đói giảm nghèo cho địa phương.
Ngôi nhà một “bà lang” người Dao, xã Ba Vì,
thoát nghèo nhờ làm thêm nghề thuốc nam