Ra đời trong bối cảnh đất nước có nhiều chuyển biến tích cực về phát triển kinh tế - xã hội, tuy gặp nhiều khó khăn nhưng suốt chặng đường 30 năm qua bằng sự nhiệt huyết và trách nhiệm với cộng đồng, TƯ. Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam (Vacne) đã từng bước vượt qua thử thách và trở thành một tổ chức hoạt động uy tín trong lĩnh vực thiên nhiên - môi trường, để lại nhiều dấu ấn trong cộng đồng, xã hội.
Đoàn đạp xe Môi trường kết nối Cây Di sản năm 2018. Ảnh: Thu Hằng
3. Kết nối cộng đồng chung tay bảo vệ TNMT
VACNE luôn tổ chức các
hoạt động hướng tới cộng đồng và vì cộng đồng, lấy cộng đồng là trung tâm trong hoạt động. Theo VACNE, cộng đồng là những nhóm người cùng sinh sống, lao động, học tập, gắn bó trong sinh hoạt xã hội, kết nối với nhau, chung tay BVMT và ứng phó với biến đổi khí hậu.
VACNE hình thành hai phương pháp tiếp cận và tác động tới cộng đồng. Thứ nhất,
VACNE tổ chức các
hoạt động truyền thông nâng cao nhận thức cộng đồng; tham vấn, tư vấn, phản biện và xây dựng chính sách, luật pháp; các
hoạt động phong trào thu hút cộng đồng tham gia BVMT; Thứ hai, động viên, khuyến khích, đồng hành với những việc làm chủ động, sáng tạo của quần chúng nhân dân, qua đó
VACNE nghiên cứu và tổng kết thành các mô hình, điển hình để phổ biến, nhân rộng.
Trong suốt quá trình hoạt động,
VACNE luôn coi trọng công tác truyền thông và tập huấn về môi trường. Tư vấn, phản biện và giám định xã hội là một trong các nhiệm vụ trọng yếu, đồng thời cũng là một trong những thế mạnh truyền thống của Hội.
Ở cấp Trung ương, Ban Thường vụ, Ban chấp hành Trung ương Hội và các hội viên đều tích cực tham gia công tác thẩm định các dự án về môi trường có tầm cỡ quốc gia. Điển hình là các dự án công trình năng lượng, xử lý chất thải và quy hoạch phát triển của các ngành, vùng miền, khu công nghiệp, vùng kinh tế trọng điểm, dự án phát triển kinh tế - xã hội.
VACNE đã liên tục thực hiện các nhiệm vụ phản biện xã hội đối với các dự án nhu Dự án Công trình Thủy điện Sơn La (các năm 2000-2002), Dự án đường Hồ Chí Minh (năm 2001-2002) đoạn đi qua Vườn quốc gia Cúc Phương, Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng...
Nhiều Hội BVTN&MT địa phương như Cao Bằng, Hà Nội, Hải Phòng, Thanh Hóa, Thừa Thiên - Huế, Đà Nẵng, Bình Thuận, Đắc Lắc, Kon Tum, TP. Hồ Chí Minh, Cà Mau, Kiên Giang… đã có nhiều đóng góp tích cực trong công tác xây dựng quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội gắn kết với BVMT.
Đặc biệt, trong nhiều năm gần đây, Hội đã kiên trì kiến nghị xây dựng và ban hành một chiến lược về việc huy động cộng đồng chủ động và tích cực tham gia ứng phó biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và BVMT theo tinh thần chỉ đạo của Đảng và Nhà nước. Đây là một chiến lược mang tính liên kết và hỗ trợ các chiến lược khác trên cơ sở bảo đảm 4 lĩnh vực theo sáng kiến đã được thế giới thừa nhận và được nhiều quốc gia áp dụng là mọi người đều được cung cấp thông tin, được bảo đảm sự tham gia, bình đẳng về pháp luật và được tăng cường năng lực.
Đồng thời,
VACNE cũng chủ động tiến hành các phản biện đối với các vấn đề môi trường bức xúc, tiêu biểu là việc huy động các hội thành viên và các hội viên ở Trung ương và địa phương tập trung nghiên cứu phản biện việc nhập khẩu tàu cũ lấy thép phế liệu (năm 2005-2006) và phản biện ý tưởng Dự án "Tam Đảo 2" định khai thác hàng trăm hecta thuộc vùng lõi Vườn quốc gia Tam Đảo (năm 2006-2007). Các phản biện xã hội mang tính độc lập này của
VACNE đã được dư luận trong và ngoài nước đánh giá cao.
Trong quá trình
hoạt động của mình,
VACNE càng ngày càng định hình rõ xu thế hướng tới cộng đồng và
hoạt động của cộng đồng trong lĩnh vực môi trường. Theo xu thế này, nội dung được
VACNE và các hội thành viên tập trung xem xét là việc phát hiện các mô hình điển hình tiên tiến về BVMT và phát triển bền vững trong cộng đồng, hoàn hiện các mô hình đó và phổ cập, hướng dẫn cộng đồng thực hiện.