Trung tâm nghiên cứu và phát triển cây thuốc dân tộc cổ truyền (CREDEP) góp phần bảo tồn nguồn gen cây thuốc của người Dao và cải thiện sinh kế cộng đồng ở xã Quản Bạ, huyện Quản Bạ (Hà Giang)
(VACNE) - Trung tâm nghiên cứu và phát triển cây thuốc dân tộc cổ truyền (CREDEP) phối hợp với Hợp tác xã cộng đồng Nặm Đăm (xã Quản Bạ, huyện Quản Bạ, Hà Giang), Bộ môn Thực vật (Trường ĐH Dược Hà Nội), Công ty TNHH MTV Dược khoa, UBND huyện Quản Bạ & xã Quản Bạ triển dự án góp phần bảo tồn nguồn gen cây thuốc của người Dao và cải thiện sinh kế cộng đồng ở xã Quản Bạ, huyện Quản Bạ (Hà Giang)
1. Điều tra và đánh giá thực trạng nguồn tài nguyên cây thuốc trên địa bàn xã Quản Bạ. Kết qủa điều tra cho thấy cộng đồng người Dao ở xã Quản Bạ biết sử dụng 59 loài cây cỏ làm thuốc tắm, thuộc 30 họ thực vật, trong 3 ngành khác nhau, gồm: Cỏ tháp bút (1 loài), Hạt trần (2 loài) và Hạt kín (42 chi), với 6 dạng sống khác nhau, phân bố chủ yếu ở rừng nguyên sinh bị tác động và rừng thứ sinh.
Về tri thức sử dụng: Người Dao ở xã Quản Bạ sử dụng 7 bộ phận khác nhau của cây cỏ, cho 16 chứng bệnh khác nhau. Có 13 loài được xác định là có mức độ sử dụng lớn nhất. Có 7 loài cây thuốc tắm cần trồng là Thanh phong, Xú hương, Vi hoàng, Sẹ lá đỏ, Sói rừng, Cơm cháy và Kinh giới rủ.
3. Tổ chức đêm truyền thông kết hợp với hoạt động văn hóa tại địa phương với nội dung tuyên truyền về bảo tồn tri thức bản địa và phát triển bền vững cây thuốc trong thiên nhiên. Phát động phong trào và tổ chức cuộc thi cho học sinh lớp 7 về bảo vệ nguồn tài nguyên cây thuốc tại địa phương.
4. Đã xây dựng được vườn ươm khoảng 200 cây thuốc. Đây là nơi sản xuất giống cây thuốc cung cấp bổ sung cho xã viên (hộ gia đình) để trồng và bảo tồn nguồn gen. Trồng 05 cây thuốc qúy hiếm như Hà thủ ô đỏ, Bình vôi đỏ, Kim ngân, Cơm cháy và cây thuốc tắm chính. Tổ chức tập huấn qui trình nhân giống cây tại vườn ươm; hoàn thành bộ tài liệu về kỹ thuật ươm trồng cây thuốc.
5. Nghiên cứu phát triển và sản xuất 2 sản phẩm tinh dầu từ thảo dược có nguồn gốc từ bài thuốc tắm để phục vụ cho dịch vụ tắm lá thuốc và bán cho khách du lịch.
6. Dự án đã cải tạo cảnh quan cho khu dịch vụ tắm, mua sắm các dụng cụ, thiết bị cần thiết như, và xây dựng mới khu sản xuất thuốc tắm, hỗ trợ xây dựng vườn ươm giống cây thuốc cho HTX Nặm Đăm.
7. Xây dựng cơ chế chia sẻ lợi ích một cách công bằng và hợp lý (ABS) giữa các thành viên trong HTX và các tổ chức liên quan như Hội Phụ nữ và Hội Nông dân, tổ chức ký cam kết cho các thành viên và các bên tham gia, theo dõi và điều chỉnh cơ chế nếu chưa phù hợp.
8. Các hoạt động truyền thông: Lập trang Facebook, làm tờ rơi cho các hoạt động của dự án, thiết kế, lắp đặt các pano quảng bá hình ảnh của dịch vụ tắm lá thuốc tại HTX Nặm Đăm; xây dựng clip ngắn về hoạt động bảo tồn cây thuốc tắm và tổ chức dịch vụ tắm tại HTX Nặm Đăm, tổ chức các buổi tham quan cho các em học sinh lớp 7 tại HTX và vườn ươm của HTX để giáo dục thế hệ trẻ, tổ chức đêm truyền thông kết hợp sinh hoạt văn hóa cho thanh niên xã Quản Bạ để tuyên truyền về bảo tồn nguồn tài nguyên cây thuốc tại địa phương.
Tọa đàm “Tuổi trẻ Quản Bạ với bảo tồn nguồn gen cây thuốc & phát triển dịch vụ tắm tại địa phương”