Trong đó, một vụ làm chết 1 người, cũng là ca
tử vong đầu tiên liên quan tới lở núi tại vườn quốc gia này kể từ năm 1999. Một ngày sau đó, một lượng đá lớn tiếp tục rơi xuống, ước tính khoảng 10.000m3.
Roy Sidle, giáo sư khoa địa lý tại trường Đại học Sunshine Coast chỉ ra 4 nguyên nhân chính của hiện tượng lở đá ở Yosemite: hoạt động kết đông - rã đông; quá trình làm ẩm - làm khô; thay đổi
nhiệt độ; và tác động của con người (trong đó có cả việc leo núi).
Theo Putnam, một nhà leo núi đồng thời cũng là nhà địa chất học ở Đại học Moorpark College, đến nay hầu hết các nhà địa chất học nghĩ rằng chu kỳ kết đông - rã đông là nguyên nhân chính gây ra lở đá. Theo đó, nước đã thấm vào các khe nứt trong suốt những đợt
mưa tuyết mùa đông, sau đó lan rộng ra khi đóng băng, tạo nên nguy cơ bất ổn cho cấu trúc.
Tuy vậy, vào năm 2016, các nhà địa chất học ở Vườn quốc gia Yosemite đã trình bày trên trang Nature Geoscience cho thấy hầu hết lở đá ở Yosemite xảy ra vào những ngày nóng nắng chứ không phải trong những hôm nhiệt độ giá lạnh.
Cụ thể, vào những ngày
nắng nóng, đất đá cũng dãn nở vì nhiệt. Khi biên độ nhiệt giữa ngày và đêm hoặc giữa mùa hè và mùa đông ngày càng tăng, những hòn đá phải dãn nở và co lại nhiều hơn, tạo ra nhiều lỗ hổng, vết nứt hơn.
Nhiệt độ tăng trên toàn cầu làm cho những ngày như thế trở nên thường xuyên hơn, đồng nghĩa với việc lở đá có nguy cơ xảy ra thường xuyên hơn. Ngoài ra, nhiệt độ toàn cầu tăng góp phần làm tan chảy các sông băng và các tầng băng vĩnh cửu, vốn có nhiệm vụ nâng đỡ cấu trúc đá.
Biến đổi khí hậu cũng có thể tác động đến chu trình làm ẩm - làm khô, một trong những yếu tố có thể gây ra lở đá. Theo Glazner, thỉnh thoảng số lượng nước trong một hệ thống đá có thể quá tải, khiến cho một vài phần vỡ ra. Đồng thời, các cơn bão mạnh sau một thời gian dài không có bão cũng làm sinh ra khối lượng nước lớn có thể gây sạt lở.
Sạt lở đất gây thiệt hại 3.300 tỉ đồng trong 15 năm
Theo Tuổi Trẻ, từ năm 2000 đến 2015, cả nước xảy ra 250 đợt lũ quét,
sạt lở đất làm 646 người chết và mất tích. TS Shinro Abe - chuyên gia cao cấp địa kỹ thuật của Công ty Okuyama Boring, Nhật Bản - cho biết mỗi năm Nhật Bản xảy ra 1.000-1.500 trận sạt lở đất làm vài chục người chết.
Cách đây 20 năm, Nhật Bản tập trung khắc phục luôn sự cố sạt lở mà không khảo sát kỹ tính chất khối trượt nên khối trượt tái hoạt động khiến việc xử lý không hiệu quả.
Hiện nay, Nhật Bản thực hiện khảo sát kỹ trước khi khắc phục để có biện pháp xử lý hiệu quả, bền vững dù chi phí khảo sát chiếm 15-20% chi phí khắc phục.
Ở khía cạnh khác, ông cảnh báo: con đường bị sạt taluy âm thì người Việt thường đào vào taluy dương để thông xe. Điều này có thể gây ra vụ sạt trượt có hậu quả lớn hơn.
"Ở Việt Nam khi thi công các mặt dốc thường dùng thiết bị đào từ dưới lên trên. Cách làm này dễ gây mất ổn định của khối đất gây sạt trượt. Chúng tôi khuyến khích đào từ bên trên đào xuống" - ông Shinro Abe khuyến cáo.
PGS.TS Vũ Mạnh Lợi, nguyên phó viện trưởng Viện xã hội học - Viện hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, cảnh báo nguyên nhân khác: phá rừng đầu nguồn, khai thác khoáng sản đào bới lung tung, không đánh giá tác động tiêu cực môi trường; xây dựng cầu đường chưa đánh giá hết tác động môi trường làm nguy cơ sạt lở đất, lũ quét tăng cao; xây nhà ở khe suối, chân đồi, vùng trũng ngập... đều tạo ra nguyên cơ. Về việc này, ông nói: "Còn có trách nhiệm của địa phương".
Bị động trong dự đoán
Theo tờ The Atlantic, hiện nay vẫn rất khó xác định cụ thể những tác động nào của biến đổi khí hậu gây lở đá thường xuyên. Mọi chuyện khá phức tạp.
Ví dụ, những đêm giá lạnh ngày càng ít hơn có thể làm giảm số lượng lở đá gây ra bởi quá trình làm đông - rã đông, mặt khác, thời tiết nóng ẩm lại làm gia tăng số vụ lở gây ra bởi sự dãn nở về nhiệt gây và bởi khối lượng nước quá tải.
"Tác động của biến đổi khí hậu lên lở đá ở Yosemite có thể gia tăng theo thời gian nếu chu kỳ kết đông - rã đông hay chu kỳ làm ẩm - làm khô trở nên phổ biến, nhất là khi biến đổi khí hậu ngày càng trở nên khắc nghiệt hơn", Sidle nói.
Tuy nhiên, việc đối phó với các vụ sạt lở ngày nay rất khó khăn. "Ở những thời điểm thích hợp, dự đoán không thực sự khả thi", Sidle nói.