(VACNE)- Ngày 26/9, tại Hà Nội, với sự hỗ trợ của Tổ chức OXFAM, Viện Môi trường&Phát triển Bền vững thuộc Hội Bảo vệ Thiên nhiên&Môi trường Việt Nam tổ chức hội thảo thu thập ý kiến về dự thảo Luật Bảo vệ Môi trường sửa đổi.
Tham vấn cộng đồng (TVCĐ) trong xây dựng và thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) các dự án phát triển kinh tế-xã hôi (KTXH) là vấn đề đã được chính thức thực hiện ở nước ta từ năm 1993 sau khi Luật Bảo vệ Môi trường (BVMT)1993 được ban hành. Các quy định về TVCĐ trong ĐTM được xác định trong luật và các văn bản hướng dẫn thực hiện luật. Luật BVMT ban hành năm 2005 đã xác định những nguyên tắc về TVCĐ trong ĐTM.
Theo các đại biểu, để chọn đối tượng tham vấn phải là cộng đồng thực sự, những người bị tác động trực tiếp hoặc gián tiếp. Trước hết là dân, tổ chức xã hội nghề nghiệp, các tổ chức phi chính phủ. Đấy mới là ba đối tương cần được ưu tiên tham vấn cộng động trong các dự án.
Đại diện ban soạn thảo cho biết so với dự thảo số 4, dự thảo số 5 Luật Bảo vệ Môi trường sửa đổi hiện nay đã mở rộng đối tượng được tham vấn gồm ủy ban nhân dân các cấp; các tổ chức phi chính phủ, các chuyên gia, cộng đồng dân cư, v.v...
Góp ý cho dự thảo Luật Bảo vệ Môi trường sửa đổi, GS.TS Lê Thạc Cán, Chủ tịch Hội đồng Khoa học Viện Môi trường&Phát triển Bền vững,cho rằngLuật BVMT năm 2015 cần khắc phục các nhược điểm về tham vấn cộng đồng trong ĐTM của Luật BVMT 2005 như không xem tham vấn cộng đồng chỉ là tham vấn UBND cấp xã và các tổ chức nhân dân cấp này mà thành phần tham gia tham vấn phải bao gồm các cơ quan, tổ chức, chuyên gia; không xem 30 ngày làm việc là thời hạn cần thiết để có trả lời chính thức về nội dung được tham vấn.
“Trong thực tế ở Việt Nam nhiều báo cáo ĐTM của dự án phát triển lớn phải được tham vấn qua nhiều năm”, theo GS.TS Lê Thạc Cán, “Quy định dành 30 ngày cho tham vấn trong thực tế đã vô hiệu hóa việc tham vấn, làm cho tham vấn báo cáo ĐTM mang tính hình thức.”
Các đại biểu đánh giá vai trò tham vấn cộng đồng rất mờ nhạt, mang tính chiếu lệ, mang lại hậu quả không đáng có.
GS.TS Trần Hiếu Nhuệ, Viện trưởng Viện Kỹ thuật Nước&Công nghệ Môi trường, cho biết có một thực tế là mẫu tham vấn cộng đồng dự án nào cũng như dự án nào, làm cho tác dụng của tham vấn cộng đồng rất thấp.
“Một số chủ dự án đã chuẩn bị sẵn và trao cho UBND cấp xã nội dung trả lời tham vấn theo hướng nhất trí với báo cáo ĐTM mà dự án đã chuẩn bị”, GS.TS Lê Thạc Cán bổ sung.
Nhằm bổ dung và hoàn thiện cho Luật BVMT, các đại biểu kiến nghị nên đưa ra một điều khoản trong quá trình ra quyết định phải có ý kiến tham vấn cộng đồng; đưa nội dung đánh giá tác động môi trường xã hội vào Luật; chủ dự án phải có trách nhiệm bố trí kinh phí thực hiện ĐTM; chủ dự án phải chịu trách nhiệm trước dân dân vùng dự án để môi trường được xanh, tươi, đẹp như nguyện vọng của dân.
Mai Anh