Pleiku những năm đầu thập niên 80 thế kỷ trước vẫn còn nguyên sơ, nhỏ bé và đìu hiu lắm. Trước đó, dù đã được đọc thơ Vũ Hữu Định và nghe nhạc Phạm Duy về Phố núi, nhưng khi đặt chân đến nơi này, tôi vẫn không khỏi ngỡ ngàng. Pleiku quanh co dưới tàng cổ thụ như trong vườn mê cổ tích. Những cây long não vươn cành miên man trên phố. Đặc biệt là thông, thông vút cao sừng sững, mướt mát hong tóc dưới trời cao nguyên.
Các con đường: Trần Hưng Đạo, Quang Trung, Lê Lợi, Sư Vạn Hạnh... khiêm tốn nép mình dưới những hàng thông. Hoàng hôn, tàng lá thông như rực nắng phố phường. Hai bên đường, dưới những gốc thông đại thụ, cỏ lá tre chen chúc vươn mình làm nên những mảng xanh ấm áp, một chút hoang sơ của núi rừng. Phố trong rừng, rừng trong phố! Trên những thân cành cổ thụ của long não, của thông... mọc dày chi chít những loài phong lan li ti. Đầu mùa mưa, những nhành phong lan ấy trổ hoa khiến phố thêm mộng mơ, quyến rũ.
Mùa mưa, Pleiku ầng ậc nước. Những hàng thông âm ẩm gội tóc. Đi trên phố cứ cảm giác như đang lọt giữa khu rừng cổ tích. Thi thoảng gặp những người đi bắt ốc sên bên vệ cỏ về làm món nhậu và thức ăn cho heo. Pleiku mưa, cô quạnh và buồn!
Mùa khô, giáp Tết, những hàng thông như “xuống tóc”, sợi vàng vương khắp phố. Để rồi sang xuân, từ trên cao, đọt mầm cây “thắp nến” giữa cao xanh. Phố như thì thầm, như ướp trong những làn hương vô thức nao nao. Pleiku lạ lẫm từng khắc trong tâm thức một kẻ tha hương như tôi. Hồi ấy còn trẻ, là sinh viên mới ra trường đến với Tây Nguyên, tôi đã gặp ngay một Pleiku huyền ảo!
 |
| Ảnh minh họa (nguồn: INTERNET) |
Một ngày cuối năm, đi chơi nhà bạn văn về, trong tâm thế một kẻ độc thân xa xứ, tôi dọc theo những con đường thông ấy. Thông như ngân nga nỗi cô quạnh hoang vu. Thông đốt lên những tia hoàng hôn phố núi. Rất nhanh, có một cái gì đó thăng hoa trong tôi về thông. Đó là khoảng trời lá thông. Một khoảng trời cao khiết trong veo! Huyền ảo và đầy mơ mộng!
Và, trong niềm xúc cảm, tôi đã viết những câu thơ như thế này: “Khoảng trời lá thông hương chín rụng như mơ/Tôi có tuổi hai mươi ở đó/Tôi có nắng có mưa, có những cơn lốc đỏ/Có mùa xuân im lặng kéo qua đời/Khoảng trời lá thông, bạn bè tôi cũng nghèo/Thương nhau tránh cái nhìn cùng quẫn/Thương nhau giữ tròn lẽ sống/Giữa trắng đen, hư thực, thăng trầm...”.
Bây giờ, Pleiku đã to lớn và hiện đại. Đường đã được mở rộng khang trang. Thông đại thụ không còn trong phố mà chỉ có thể sống được ở các công viên, hoa viên, các thung lũng miệng núi lửa. Cái dáng dấp Phố núi cuốn hút mê hồn cũng không còn. Những cây thông non đâu đó đã mọc lên, nhưng chủ yếu là thông di thực, trồng nhanh. Những cây thông ấy được đào bọc gốc, phần lớn đã mất rễ cọc như cây chậu cảnh, lại trồng nông, hễ thân lớn một chút, sum suê một chút, gặp mưa gió là ngã xiêu.
Ước Pleiku trồng được những hàng thông thực sinh đúng nghĩa thông rừng. Ngoài thông có thể trồng thêm một số cây đặc trưng của núi rừng Tây Nguyên như: kơ nia, pơ lang... Hy vọng tìm lại được những dấu ấn Phố núi cao nguyên, tìm lại được cảm giác thông một thuở!