|
Vũ Quốc Túy
Nắng vàng phảng phất hanh hao và chút gió thoảng heo may đã khơi gợi cảm giác buổi tàn thu. Tuy nhiên, khi trời vào đêm, hương hoa sữa ngào ngạt, khiến người ta nhận ra mùa thu vẫn đang tràn trề đây đó nơi hè đường, góc phố, đầu thôn…Bình minh lên, lớp sương trắng bảng lảng tan biến rất nhanh khi mặt trời vừa ló rạng . Những cánh đồng lúa vàng mênh mông đã chớm vào mùa gặt hái. Trời cao tít, mây trắng lặng ngắt dán chặt vào nền trời. Rồi vòm trời quang đãng, ửng hồng dần và hiu hiu gió thổi, bỗng xuất hiện đàn cò trắng sải cánh bay mải miết về phương nam . Chúng không bay cụm vào một đám mà cứ rải rác thành nhiều tốp, chỗ thì hai ba con, chỗ năm bảy con, thậm chí có con lặng lẽ bay một mình. Điều này khiến người ta liên tưởng tới sự săn đuổi làm đàn chim tan tác. Đàn chim dường như cũng thấu hiểu được những hiểm hoạ đang rình rập nên cứ bay lẻ tẻ trên hành trình di trú.
Đã lâu lắm tôi mới lại thấy đàn cò trắng xuất hiện trên cánh đồng làng mình. Cách đây hàng chục năm, khi chiếc máy cày phăng phăng lật đất, người thợ cày theo bước chân trâu lội bì bõm dưới đồng chiêm trắng nước, tay cầm dây thừng quất vào mông trâu, mồm hô “vắt, vắt” thì đàn cò trắng bỗng từ đâu sà xuống theo sát bên người, bước đi lò dò, nghển cổ dài ngoẵng, giương mắt ngó nghiêng. Nơi con người cày cấy, vật lộn với hòn đất để sinh nhai cũng là nơi bình yên đất thơm cò đậu, kiếm ăn. Bây giờ đàn cò vẫn sà xuống vẫng cày, ruộng lúa, bờ đầm… nhưng thường chúng phải lượn vài vòng trước khi đáp xuống. Quan sát và cảnh giác, con cò phải luôn thích nghi với điều kiện sống là vậy. Tôi bâng khuâng nhớ về một câu dân ca mà trong đó hình ảnh đàn cò đã hoà quyện vào lời hát đối đáp của những đám trai gái đang cày đang cấy: “Một đàn cò trắng bay tung/ Bên nam bên nữ ta cùng hát lên!”
Chợ làng chỉ họp ào một tí buổi sáng sớm đã vãn người. Một chị ăn mặc nhếch nhác, đầu đội nón mê, tay xách một xâu cò, gặp ai cũng chào bán. Những con cò tội nghiệp bị trói cẳng, khoá tréo cánh, treo dốc ngược luôn ngỏng đầu lên giãy giụa,vùng vẫy hòng thoát khỏi tay người đàn bà luôn túm chặt chân. Đám đông xúm lại xem, kẻ sờ nắn xem gầy béo thế nào, người đắn đo hỏi giá . Cứ mỗi người một câu láo nháo mà chẳng ai thèm ngã giá. Cuối cùng, chị bán cò cũng bán được vài đôi cho một người đi đường với cái giá chả đáng là bao. Anh chàng mua cò có vẻ hài lòng: “Thêm vài nghìn măng chua nữa, cả nhà được một bữa xả láng, so với chim cút, rẻ chán!”
Tôi nhẩm tính, với số tiền bán mớ cò này, theo giá chợ hiện thời ở quê tôi, giỏi lắm chị cũng chỉ đong được dăm cân gạo. Chẳng biết nhà chị có bao nhiêu người, ăn được mấy bữa, nhưng tôi biết chắc chắn chồng chị phải lần mò kì công, gian nan lắm mới lừa được lũ cò vào bẫy. Đói nghèo, kém hiểu biết và sự vô tâm vẫn luôn đeo bám, rình rập sinh mạng đàn cò. Đàn cò đang bay về phương nam tránh rét. Có lẽ nơi trú ngụ của chúng không ở đâu tốt hơn là ở lòng người.
|