TẢN MẠN MÔI TRƯỜNG
Nỗi niềm cây bụi
Thứ Hai, 15/11/2010 | 09:38:00 AM
Những trảng cây bụi tự nhiên ẩn chứa nhiều quy luật sinh học, nhiều nguồn gen quý hiếm, một thành tạo thiên nhiên thứ thiệt đang bị tận diệt do đô thị hóa. Tôi tình cờ nghe được câu chuyện của một khóm mẫu đơn bé nhỏ tâm sự với một cây đa già vừa được công nhận là cây di sản cấp xóm.
Nguyễn Đình Hòe VACNE
Kính thưa cụ Đa, cháu xin chúc mừng cụ nhân 1 năm tròn kể từ ngày cụ được công nhận là cây di sản cấp xóm. Xóm ta từ nay đã có tên trên bản đồ cây di sản của huyện, du khách đã bắt đầu đổ xô đến cái xóm bé nhỏ của chúng ta chỉ để được chiêm ngưỡng cụ. Chúng cháu rất tự hào về cụ và cũng buồn thay cho chúng cháu. Chúng cháu có sống dai lắm cũng chỉ dăm ba năm, may lắm cũng vài mươi năm là cùng. Vóc dáng chúng cháu nhỏ bé, chẳng bao giờ được hùng vĩ như cụ. Có lẽ vì thế mà con người – loài động vật mà chúng cháu e ngại nhất - đã cố tình không biết chúng cháu là ai và có ích gì cho họ. Theo thói quen ngưỡng mộ những gì hùng vĩ, con người chỉ sùng bái những cây có vóc dáng to lớn, sống dai. Mà chỉ thế thôi cũng đã là tốt cho họ lắm rồi.
Công viên đá Ngọc Sương với trảng cây bụi chịu hạn, Cam Lập, Cam Ranh, Khánh Hòa
Trên bãi đất nhỏ bé dưới tán lá xum xuê của cụ, và ở khắp mọi chỗ khi những cây thân gỗ to cao không sống được, thì chúng cháu lại xanh tươi. Có lẽ chỉ có ông Trời mới biết được tại sao cháu có thể mọc tốt từ khe đá này mà lại không xuất hiện ở chỗ đất khác, vì chỉ ông Trời mới biết thế nào là Cơ Duyên của sự xuất hiện một sinh vật nhỏ bé như cháu ở đâu và khi nào. Cháu sinh ra trên đời là vì cháu có một vai trò không thể thay thế trên thế giới này. Mà không chỉ mình cháu, các tập đoàn cây bụi chúng cháu sinh ra cũng đều có Cơ Duyên cả. Có cây thì là cây thuốc (rất tiếc là đến bây giờ con người vẫn chưa biết hết). Trảng cây bụi còn là nơi cư trú rất thích hợp cho đám côn trùng có ích và động vật nhỏ vốn là kẻ thù của sâu hại và côn trùng gây bệnh, giúp con người tránh được dịch bệnh và bảo vệ được mùa màng. Chúng cháu bảo vệ đất chống xói mòn. Không ít cây mang những nguồn gen quý mà có lẽ phải cả trăm năm nghiên cứu nữa con người mới phát hiện ra. Nhiều cây trong số chúng cháu có hoa rất đẹp và là những cây bonsai tự nhiên – điều này khiến chúng cháu rất tự hào vì khác hẳn những cây bonsai nhân tạo do con người cố tình làm ra và bán có khi cả trăm triệu đồng một cây. Tất nhiên là chúng tuyệt đẹp, nhưng chỉ đẹp theo khiếu thẩm mỹ của riêng con người. Còn theo nhãn quan của cây bụi chúng cháu, bonsai nhân tạo là cây bị con người làm cho trở thành tàn phế, trở thành dị dạng. Chúng cháu sống không đòi hỏi, sống “tự nhiên như nhiên” - như các vị Thiền sư đáng kính vẫn thường nói. Và chính do vẻ tự nhiên đó mà đã có hàng trăm thi phẩm, nhạc phẩm và danh họa thuyệt hảo về chúng cháu. Thiếu chúng cháu, thế giới tâm linh và vật chất của con người chắc sẽ nghèo nàn đi rất nhiều.
Nước Úc biết chúng cháu rất rõ nên đã ban hành Chiến lược Bảo tồn các Trảng cây bụi tự nhiên trong vùng Đô thị mà họ gọi là “Urban Bushland Conservation Strategy”. Tỉnh Bình Dương đang trong cơn lốc đô thị hóa cũng đã dành hàng trăm ha để giữ nguyên trạng thảm cây bụi tự nhiên trong thành phố. Ninh thuận là tỉnh nghèo nhất nước nhưng trảng cây bụi trên đồi Tri Thủy ở Thành Phố Phan Rang được tỉnh bảo tồn làm nơi du lịch sinh thái. Nếu cụ đến được Tri Thủy Phan Rang, cụ sẽ chỉ thấy cây bụi chúng cháu mọc xen với những tảng đá lộ đầu trần trụi, chói chang dưới nắng gió, nơi mà tuyệt nhiên không có một cây thân gỗ đáng kể nào sống được. Vậy mà đã có bao học sinh, sinh viên và vô kể các cặp tình nhân đến thăm Tri Thủy. Họ nói rằng sau khi đến thăm chúng cháu, họ “ngộ” ra rất nhiều điều về lẽ sống và về vai trò của Thiên Nhiên đối với con người. Thật đau đớn rằng do sự vô tình của con người, hàng trăm loài cây bụi có giá trị, hàng trăm thảm cây bụi có giá trị trong các vùng đô thị đã vĩnh viễn mất đi, khiến trẻ em không còn cơ hội để biết thế nào là một Thiên nhiên Thứ thiệt.
Kính thưa cụ Đa, cháu không biết làm cách nào để con người bớt coi thường các trảng cây bụi tự nhiên trong các vùng đô thị như chúng cháu, trước hết là vì lợi ích của chính họ. Kính nhờ cụ chuyển nguyện vọng này của chúng cháu đến Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam còn có tên tiếng Anh là VACNE, là Tổ chức có sáng kiến công nhận Cây di sản Việt Nam đang rất được xã hội ngưỡng mộ. Chúng cháu đang mơ ước đến một ngày đầy nắng gió nào đó, VACNE sẽ đề xuất thêm sáng kiến bảo tồn trảng cây bụi đô thị như Xứ sở Chuột túi đã làm từ trên 20 năm trước. Cháu không biết làm đơn xin kiểu Việt Nam, cháu chỉ biết làm thơ Haiku 17 chữ kiểu Nhật Bản thôi. Cháu xin đọc tặng cụ và kính nhờ cụ chuyển mấy câu thơ đó đến TS Nguyễn Ngọc Sinh Chủ tịch VACNE, vốn cũng là người rất yêu thơ và thích làm thơ.
Cháu cảm ơn cụ,
Bích Mẫu Đơn
Kẽ đá xù xì dưới gốc thông già
Nhành mẫu đơn mới nhú
Khẽ hát tình ca.
Lượt xem: 3313
Các tin khác
KHOE (05/03/2025 03:12:PM)
Lại lừa? (01/03/2025 09:28:PM)
Giữ mầu xanh (26/02/2025 01:18:PM)
Thị phi (20/02/2025 09:43:AM)
LỪA (18/02/2025 01:18:PM)
Thiêng liêng (13/02/2025 02:13:PM)
TỨC (11/02/2025 12:04:PM)
Mùa Vinh danh (10/02/2025 02:21:PM)
Cây Di sản ở Lào Cai (05/02/2025 12:40:PM)