Những nguyên lí của Thực tại: 8. Nguyên lí Bất toàn với Triết lí Six Senses Hideaways trong ngành Du lịch.
Cảm nhận là một cách nhận thức Thực tại. Thực tại là gì phần lớn do cảm nhận, chứ nó là gì thì …hết biết. Tham luận của bà Giám đốc Lữ hành Bích Bướm, đến từ Phong Nha – Kẻ Bàng.
Dr. Cà Xáy VACNE
Kính thưa Quý vị
1.Chắc là Quý vị đã từng ăn phở Hà Nội. Ai cũng có thể hiểu phở nếu tiến hành lấy mẫu phân tích xem nó được làm ra từ bao nhiêu gram bột bánh phở, bao nhiêu gram thịt bò nạc, bao nhiêu hành tỏi dấm ớt muối nước,…Nhưng cái ngon của phở thì không ai phân tích được, mà chỉ biết được thông qua cảm nhận. Và sự cảm nhận đó không chỉ bằng vị giác của cái lưỡi, mà còn do mũi - mắt - văn hóa ăn, cảm giác khi đói, cảm giác nhớ phở,… Không chỉ vị ngon của phở, trên đời còn có bao nhiêu cái khác chỉ cảm nhận được mà không sao hiểu được. Ví dụ như vị đắng của tình yêu, vẻ đẹp buồn của hoàng hôn tím ngắt, một cánh bướm trong họ nhà chúng tôi, sự khó chịu trước một hành vi hay một lời nói khiếm nhã, nỗi buồn trước cuộc chia li, nỗi đau trước một mất mát,…
2.Định lí Bất toàn. Trong Thực tại có rất nhiều vấn đề chỉ có thể cảm nhận được mà không thể dùng logic khoa học để chứng minh hay bác bỏ được. Nhà toán học Godel đã tuyên bố như vậy.Năm 1932, Godel phát biểu một định lý được coi là bí hiểm nhất trong toán học được gọi là định lí Bất toàn: “Một hệ thống số học nhất quán và phi mâu thuẫn chắc chắn chứa những mệnh đề không giải quyết được, tức là không thể bằng logic để nói chúng là đúng hay sai”. Có nghĩa là các hệ thống dù hoàn hảo đến đâu cũng luôn luôn bất toàn vì có những vấn đề tự nó không phán xét được, muốn phán xét phải đi ra ngoài hệ thống.
Không chứng minh hay bác bỏ được thì chỉ còn cách cảm nhận thấy chúng và chấp nhận chúng. May thay con người cũng như muôn loài qua một quá trình tiến hóa dài dằng dặc mà có được khả năng cảm nhận khá nhanh nhạy. Cảm nhận trong trường hợp khẩn cấp được gọi là trực cảm.
Bộ nhớ ý thức có được nhờ học tập và trải nghiệm. Nhưng mọi quyết định hợp lý, nhất là sáng tạo đều có liên quan đến trực cảm. Đó là những trường hợp người quyết định không có thời gian để suy nghĩ (tư duy logic), như người thủ môn trước cú phạt penalty, cầu thủ bóng đá di chuyển không bóng, võ sĩ đang đấu quyền, nhà đầu tư trên sàn chứng khoán, những ngẫu hứng bột phát khi sáng tác thơ ca nhạc họa…Trực cảm khác đoán mò ở độ chính xác cao, còn đoán mò thì hay sai. Cần kết hợp trực cảm với tư duy logic. Trực cảm là thiên bẩm, tư duy logic có được nhờ học tập và trải nghiệm. Người ta vẫn gọi trực cảm là giác quan thứ 6.
3. “Six senses” (6 giác quan) là triết lí sau đó trở thành một trường phái du lịch nổi danh trên thế giới vốn xuất phát từ Ấn Độ, quê hương của Phật giáo và Thiền học. Triết lí này cho rằng ngoài 5 giác quan gồm thính (tai nghe), vị (lưỡi nếm), xúc (da sờ) thị (mắt nhìn) và khứu (mũi ngửi) thì con người cũng như sinh vật luôn luôn có giác quan thứ 6, có tên là “body sense” có nghĩa sâu xa là sự cảm nhận hay trực cảm. Cảm nhận hay trực cảm không có cơ sở thần kinh từ vỏ đại não nên không thể học hay truyền dạy được. Tuy nhiên có thể khơi dạy được khả năng này vào những khi, những nơi mà vỏ đại não, nơi khởi phát tư duy logic được nghỉ ngơi hay không kịp huy động do tình hình quá khẩn cấp.
Các loài động vật không biết tư duy logic như chúng ta, nhưng chúng biết cảm nhận rất tinh tế. Cảm nhận là khả năng mà con người được thừa kế từ tổ tiên động vật nhưng đã bị lãng quên do học tập và khoa học công nghệ, nói cách khác là do tư duy logic. Nếu có cách nào đó khôi phục khả năng này thì con người sẽ trở nên khiêm nhường trước Thực tại, thấu hiểu được Thực tại và có sức sống mãnh liệt và cân bằng hơn, khả năng sáng tạo lớn hơn.
4.Trường phái du lịch Six sensens của Ấn Độ đã thành công trong việc xây dựng những resort theo triết lí này. Resort Ninh Vân Six senses Hideaways Khánh Hòa là resort đầu tiên, tiếp đó là những resort cùng triết lí khác ở Ninh Bình, Côn Đảo. Trên thế giới những resorts theo triết lí six sensens có mặt ở nhiều nơi tại Thái Lan, Mandive.
Tại resort Ninh Vân Khánh Hòa, để du khách tạm quên thói quen tư duy logic, mọi cố gắng đã được thực hiện để du khách hòa mình vào thiên nhiên, ẩn mình đi (hideaways). Tất cả những gì của tự nhiên có thể bắt chước hay sử dụng đều được bảo vệ. Mái lá, ngõ nhỏ, đường đi không lát đá, không bê tông, đồ đạc bằng gỗ trần không sơn, rừng cây mát mẻ,…Không điện thoại để bàn, không sóng điện thoại, không có net và TV (nếu yêu cầu mới có nhưng được khuyến cáo là hãy tạm xa chúng. Ít phải sử dụng máy lạnh do không khí mát mẻ và kiến trúc thông thoáng. Đồ dùng ít thứ bằng nhựa, bút bi làm bằng cành cây. Vườn rau hữu cơ (khách có thể hái rau để ăn). Nhà hàng không bán thịt rừng. Nhân viên phục vụ đi bộ là chính. Không nhìn xa được quá 50 m trên đường đi, để khách cảm nhận được tính đa dạng của thiên nhiên và không cảm thấy mệt mỏi khi đi dạo. Một số nhân viên cần thiết mới được đi xe đạp. Chở khách bằng xe con chạy điện.Buổi chiều, voọc chà vá, sóc, chuột núi, kỳ nhông, gà rừng, cheo, mang, bìm bịp sống tự do, vào cả khu khách ở và cantin chơi đùa, leo lên cả ghế để giao tiếp bằng cảm nhận với du khách. Yêu cầu của du khách là không nuôi nhốt kể cả cá lẫn động vật dưới mọi hình thức. Như đã biết, Resort Ninh Vân là doanh nghiệp du lịch làm ăn tốt nhất Việt Nam trong nhiều năm liên tục cho đến nay.
5. Cảm nhận không mâu thuẫn với tư duy logic mà bổ sung cho nó trên bước đường tìm hiểu Thực tại của con người. Những gì khoa học công nghệ chưa hay không với tới được thì cảm nhận thay thế. Những gì cảm nhận đem lại, sau này có thể được khoa học chứng minh hoặc không, nhưng tất cả đang góp sức làm cho cuộc sống thêm đáng yêu và đáng sống.
Bạn có muốn khám phá xem khả năng cảm nhận của mình còn bao nhiêu không? Hãy hideaways (tự ẩn mình đi) như Ninh Vân vẫn khuyên du khách của họ. Khi mà bạn còn thích và có thể làm thơ, ca hát, yêu và hiểu nhạc, họa; khi mà bạn còn biết vị ngọt ngào và cay đắng của tình yêu; khi mà bạn còn hiểu được tại sao nỗi cô đơn cũng là niềm an lạc; hay đơn giản hơn, khi mà bạn vẫn thấy phở Hà Nội, hay cao lầu Hội An, hay bánh giò bánh chưng Bờ Đậu - Thái Nguyên, hay bánh tráng cuốn thịt heo Đà Nẵng,…còn rất ngon, thì khi đó khả năng cảm nhận của bạn còn chưa mất hết.
Sợi gió mong manh
Tình như sợi gió mong manh
Ta chiêm bao buộc với mình chiêm bao
Đời như thác chảy ào ào
Mong manh bóng liễu ngả vào dòng trôi
Vấn vương câu hát “người ơi…”
Cánh cò đánh dậm cuối trời chân mây
Nhớ ai nâng chén rượu đầy
Thơ nghiêng sóng rượu, trăng say một mình
Tình là sợi gió mong manh
Ta chiêm bao buộc với mình chiêm bao
(Trích dẫn bài thơ của Dr. Cà Xáy tặng Phó Hội Viên VACNE)
Xin cảm ơn Quý vị
Bích Bướm
Giám đốc Lữ hành, đến từ Phong Nha Kẻ Bàng
Chú thích.
Kính mời Quý bạn đọc xem tiếp : 9. Nhất nguyên luận. Thực tại là gì ư : chỉ là cái ta muốn thấy, là cái hiện ra dưới sự vấn hỏi của ta qua cách nhìn của ta. Tham luận của nhạc sĩ Văn Bọ Ngựa đến từ Vườn chuối Thị Nở