Mấy ngày này nóng bức quá. Cánh trẻ rủ nhau đi uống bia hoặc tìm nơi mát mẻ ở đâu đó, “ ngoài vùng phủ sóng” như họ thường gọi. Mấy vị cao niên, hoặc là chẳng thể đi đâu được trong cái nóng kỷ lục mùa hè này, hoặc là do cái thói quen lười đi lại, tụ tập tại Quán, đến với cái bàn cạnh cửa sổ, mát ra phết, như các vị tự khen. Bàn mãi chuyện máy bay Malaixia mất tích, chuyện phà Hàn Quốc bị lật, chuyện đâm chém nơi nhà ga bên Tầu, vãi đạn nơi trường học bên Mỹ. Rồi chuyện Crima, chuyện Ucraina, và tất nhiên chuyện Hoàng Sa, Trường Sa rồi, làm sao không bàn được. Thôi xin mấy cụ, sắp đến Ngày Môi trường Thế giới rồi, ta nên “ ôn nghèo kể khổ “ cái gì đó cho hợp đi.Một cụ có cái đầu hói điển hình đề nghị. Mấy cái đầu khác gật gù.Một cái đầu đầy mồ hôi định vị:
- Kính xin các cụ nêu kỷ niệm sâu sắc nhất về các buổi lễ kỷ niệm Ngày MTTG. Được không ạ.
- Được quá đi chứ. Và trước tiên, chắc chắn phải là buổi lễ đầu tiên rồi. Một cụ nhanh nhẩu nói.
Bất giác, mọi người đều nhìn ra cửa sổ phía hồ, nơi một vị cao to, không hẳn trẻ thì đúng rồi, nhưng cũng không dám chắc là đã già. Chợt phát hiện ra, vị cao to lộ vẻ ngượng ngùng như bị bắt gặp đang nghĩ điều gì lăng nhăng. Được nhắc, vị này lên tiếng:
- Tất nhiên, tất nhiên, kỷ niệm sâu sắc nhất đúng phải là buổi lễ Ngày MTTG 5 tháng 6 năm 1982 cách đây hơn 30 năm rồi. Hôm đó, Nhà hát lớn thành phố Hà Nội chật ních người, phân thành các khối cán bộ nhà nước, bộ đội, sinh viên học sinh,..Khối các đoàn ngoại giao hơn 40 nước được xếp ngay trên, chính giữa. Đoàn chủ tịch gần 20 vị, gồm Phó Chủ tịch Nước, Phó Chủ tịch Quốc hội, Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng ( nay là Chính phủ ),Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc Việt Nam,…Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học và Kỹ thuật Nhà nước và Trưởng Phái đoàn UNDP đọc các diễn văn chính.Khi đó, kiếm được phiên dịch tiếng Anh vất vả lắm. Tôi nhớ, hình như có tường thuật trực tiếp trên Đài Tiếng nói Việt Nam. Làm sao có truyền hình trực tiếp như bây giờ được. Cái đọng lại đến giờ là vất vả và vất vả lắm.
-Xin rất chia xẻ. Cụ già nhất trầm ngâm nói. Vào cái năm 1982 đó, thú thật tôi cũng chỉ loáng thoáng hiểu về môi trường thôi. Thế mà đã 32 năm, 32 lần liên tục tổ chức sự kiện kỷ niệm Ngày MTTG này rồi. Biết bao nhiêu công sức, mồ hôi.
- Vâng, và còn phải kể tới biết bao nhiêu là nhiệt tình, là tâm huyết nữa ạ. Vị có ria mép bổ sung.
Cả bàn im lặng, như đang cùng cố gắng xác định, đo đếm gì đó. Mãi mới thấy tiếng một cụ bà:
- Sao không thấy ai nói tiếp về kỷ niệm khác nhỉ, những 32 lần rồi cơ mà.
- Ừ phải. Một dọng Huế nhỏ nhẹ cất lên. Với tôi, kỷ niệm Ngày MTTG ở Huế năm chuyển giao Thiên niên kỷ là rất sâu đậm. Năm đó, Lễ kỷ niệm được kết nối với 8 nước khác trên toàn thế giới. Lễ đài nhìn thẳng vào cột cờ với lá quốc kỳ lộng gió sông Hương. Đồi Vọng cảnh chứng kiến những lời thề nguyện bảo vệ môi trường của tuổi trẻ Việt Nam. Dịp đó vừa kịp phổ biến các bài hát được giải trong cuộc thi sáng tác ca khúc môi trường đầu tiên, nên cán bộ quản lý môi trường và nhiều người khác đều thuộc. Nửa đêm, phố Chè hẻm còn vang vang lời Bài ca Thiên niên kỷ môi trường bằng đủ các dọng Bắc Trung Nam.
Cả bàn nhộn nhịp hẳn lên, như cùng chung lời ca tiếng hát môi trường. Phải nói, các nhạc sỹ và cả những người không chuyên đã viết ra những ca từ và những bản nhạc rất hay về môi trường. Một vài cụ gõ gõ nhịp, lẩm nhẩm hát thầm. Cụ bụng phệ cất tiếng:
- Tôi nhớ nhất cảnh trời mưa như trút nước trong Lễ mít tinh Ngày MTTG ở thành phố Hồ Chí Minh. Năm nay lại tổ chức ở trong đó, mong sao không gặp mưa to. Lần ấy, Ông Chủ tịch Thành phố yêu cầu Đoàn chủ tịch cũng ngồi ra ngoài mưa cùng hàng nghìn người đang đứng dưới sân Nhà hát Thành phố . Ban Tổ chức hối hả ra chợ Bến Thành mua áo mưa phát cho từng người tham dự Mít tinh, sự kiện chưa từng có.
- Thôi được rồi. Một cụ từ nãy đến giờ chưa nói, bỗng ngắt lời. Tôi thấy các kỷ niệm đều rất sâu sắc, lại có cả ba miền. Thật là ý nghĩa. Hôm vừa rồi được mời dự Ngày Khoa học, Công nghệ Việt Nam được kỷ niệm theo Luật Khoa học, nhiều người hỏi tôi “ Tại sao Luật Bảo vệ Môi trường có trước Luật khoa học cả chục năm, lại đã điều chỉnh bổ sung rồi mà sao không chịu chọn lấy một ngày nào đó làm Ngày Môi trường Việt Nam mà kỷ niệm nhỉ?”. Tôi chẳng biết trả lời thế nào.
- À, là thế này. Cụ cao to trao đổi. Tôi biết việc đó đã nhiều lần được đặt ra. Nhưng có vẻ như các nhà môi trường đang khiêm tốn. Nhiều ý kiến cho rằng, trước mắt, ta có thể cứ hòa đồng cùng thế giới, kỷ niệm Ngày MTTG như Ngày Môi trường Việt Nam. Hơn nữa, có nhiều sự kiện cũng được kỷ niệm như vậy. Có lý của nó. Chẳng hạn, Ngày Lao động quốc tế1.5, Ngày Thiếu nhi quốc tế 1.6, Ngày Đại dương thế giới 8.6, Ngày Khí tượng thế giới 22.3, Ngày Nước thế giới 23.3,…
- Phải đấy ạ. Cụ trẻ nhất lên tiếng. Nếu ngành nào, lĩnh vực nào cũng có vừa ngày quốc tế, vừa ngày quốc gia , mà quốc gia nào cũng như vậy cả, thì nhân loại tha hồ mà sống trong lễ hội. Lại thêm cái món nghỉ bù, nghỉ ghép nữa thì ngành du lịch có mà…
- Thôi thôi, ... Ai đó xen vào. Bây giờ muộn rồi, chủ quán đang nhấp nhổm kia kìa. Ta chia tay nhau thôi. Mọi người hãy nhớ đến những kỷ niệm đẹp nhất , không phải chỉ là các sự kiện nhé.
Gã chủ quán loắt choắt niềm nở chào mọi người, hẹn gặp lại./.
Quán Cà phe MT, ngày 4/6/2014