(VACNE) - Đang chuẩn bị viết tiếp Tùy Cây thì có mấy cú điện thoại. Toàn chọc ngoáy các chuyện đã nêu trong các số trước.
Phó Hội Viên, VACNE
Khiếp. Phát sợ đấy. Cây DS có khác, toàn chuyện cao siêu, họ bảo thế. Nào truyền thống, truyền thuyết, nào tín ngưỡng, văn chương. Còn những chuyện đời thường, làm sao còn chỗ. Có vị nhắc đi nhắc lại câu này.
Thôi được, chuyển thứ tự vậy. Theo yêu cầu người xem. Nói cái thường hơn cả thường. Để thấy rằng, các bô lão và anh chị em Văn phòng Hội cũng... thường thôi. Đấy là chuyện các bệ đỡ bia.
Khi thiết kế sự kiện Bảo tồn Cây DS VN, hầu như mọi chi tiết đều được bàn bạc, xem xét., trong đó có chuyện cái bệ để bia đá phải như thế nào. Bia đá là nơi khắc biểu tượng Cây DS, tên gọi tiếng Việt, tiếng Latin, địa chỉ của cây được vinh danh. Vậy, bệ để bia phải làm sao cho tương xứng. Một số mẫu thiết kế được đưa lên trang Web của Hội để xin ý kiến đóng góp của mọi người.
Thực tế cho thấy, sự tưởng tượng của các nhà khoa học VACNE thua xa cộng đồng. Cả trăm bệ bia đã được dựng là cả trăm loại khác nhau, đẹp, rất phù hợp với loại cây và vị trí cây được vinh danh. Nhiều bệ rất chân phương nhưng đường hoàng. Không ít bệ rất cổ kính, linh thiêng. Có bệ như bay lên, phơi phới. Bệ nào cũng rất ấn tượng, rất kết với cây, như không thể khác được.
Có nơi, các cụ xây bệ như một miếu thờ nhỏ, rất khó đọc các chữ trên bia , nhưng không vì thế mà mất đi sự tôn kính cần có. Một số bệ là cả khối đá lớn, bia được khắc ngay lên đó. Một số nơi làm bệ kiểu cuốn thư, vừa cao vừa rộng, rất hoành tráng. Đẹp thế, nhưng khi xây xong bệ rồi, làm lễ vinh danh rồi, các cụ ở một vài nơi lại phá đi làm lại theo góp ý của nhiều người. Chứng tỏ, bệ bia quan trọng chứ không phải chỉ là chi tiết như có người nghĩ đâu.
Bên cạnh những cái hay, cũng phải nói đôi điều về những cái chưa được, tất nhiên là theo cách hiểu của người viết rồi. Chẳng hạn, vị trí đặt bệ, cũng tức là đặt bia đôi khi chưa thật hợp lý. Có bia che hết cả cây, có bia xa cây quá, có bia đặt ở góc không tiện cho quay phim, chụp ảnh. Đương nhiên, các cụ có lý lẽ của mình, đừng vội gập đâu nói đấy là ăn đòn ngay, trứng cứ đòi khôn hơn vịt. Đáng nói nhất có lẽ là việc một vài bia làm cao, to, phần trên theo sát với thiết kế và yêu cầu của VACNE, nhưng một nửa diện tích còn lại khắc tên những người tài trợ. Họ rất đáng được hoan nghênh, được ghi nhận, nhưng cái cách như vừa nói, nó...thế nào ấy. Có gì đó hơi quá, gượng gạo. Nói là vô lễ như một vài người đã nói thì có thể là quá. Biết làm sao được.
Mặc dù đã hướng dẫn, đã trao đổi, đã đăng tải nhiều mẫu khác nhau, nhất là trong các phóng sự ảnh hoành tráng, nhưng một khi VACNE không thể hỗ trợ tài chính cho việc xây bệ, làm bia, tổ chức lễ vinh danh,... thì đương nhiên phải chấp nhận những gì mà cộng đồng làm, chứ có cách nào khác đâu. Hơn nữa, tại sao ta cứ luôn cho rằng, những gì cộng đồng, tức là người khác làm thì không tốt, không đẹp bằng mình làm. Thực tế cho thấy, trong muôn vẻ bệ bia cộng đồng đã làm, có cố chấp mấy cũng chỉ chê được vài bệ thôi, và đấy là ta tự chê với nhau. Thôi đi cái cách tiếp cận này nhé.
Quán Cà phê MT, ngày 12/5/2013