Mỗi năm, hơn 8 triệu tấn rác thải nhựa trôi dạt ra đại dương, tương đương cứ mỗi phút có một xe tải rác thải nhựa đổ xuống biển. Rác thải nhựa đang ngày một trở thành mối đe dọa đối với sự sống của các loài sinh vật biển, ngành thủy sản và du lịch biển. Tổn thất đối với hệ sinh thái biển lên tới ít nhất 8 tỷ USD. Từ thực tế trên, Liên Hợp Quốc đã chính thức “tuyên chiến” với rác thải nhựa đại dương.
Chiến dịch làm sạch bãi biển lớn nhất thế giới tại bãi biển Versova, Mumbai, Ấn Độ. (Ảnh: UNEP)
Cuối tháng hai vừa rồi, Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc (UNEP) đã phát động một chiến dịch chưa từng có trên phạm vi toàn cầu. Chiến dịch mang tên CleanSeas (làm sạch biển) hướng tới mục tiêu loại bỏ những nguồn rác thải chính ra đại dương như vi hạt nhựa trong các loại mỹ phẩm và đồ nhựa dùng một lần cho tới năm 2022.
Chiến dịch được khởi động trong Hội nghị Thượng đỉnh Đại dương Thế giới tại Bali, kêu gọi chính phủ các nước thông qua chính sách cắt giảm sử dụng nhựa, vận động các ngành công nghiệp giảm thiểu đóng gói bao bì sản phẩm bằng nhựa và khuyến khích người tiêu dùng cắt giảm tối đa sử dụng các sản phẩm nhựa cũng như từ bỏ thói quen vứt rác bừa bãi trước khi gây tổn hại tới đại dương tới mức không thể phục hồi.
Khắp nơi trên thế giới, những vật dụng vô cùng quen thuộc trong nhà tắm như kem đánh răng, sữa rửa mặt được đóng gói với những vi hạt nhựa. Đại dương đang phải gánh nhận tới 51 nghìn tỷ vi hạt nhựa. (Ảnh: UNEP)
UNEP hy vọng sẽ tạo ra bước đột phá toàn diện từ thói quen, hành động, tiêu chuẩn cho đến chính sách toàn cầu nhằm giảm thiểu tối đa số lượng và tác động từ rác thải ra biển. Cho đến nay, đã có 10 quốc gia tham gia chiến dịch với những cam kết sâu rộng, bao gồm Bỉ, Costa Rica, Pháp, Grenada, Indonesia, Na Uy, Panama, Saint Lucia, Sierra Leone và Uruguay.
Cam kết loại bỏ rác thải nhựa
Indonesia cam kết giảm 70% lượng rác thải nhựa trên vùng biển nước này vào năm 2025. Trong khi đó, Costa Rica sẽ tăng cường các biện pháp nhằm giảm đáng kể các sản phẩm nhựa dùng một lần thông qua cải thiện quản lý và giáo dục về chất thải.
Tại Uruguay, chính phủ sẽ bắt đầu đánh thuế các túi nhựa dùng một lần vào cuối năm nay. Theo bà Eneida de León, Bộ trưởng Bộ Nhà đất, Quy hoạch vùng lãnh thổ và Môi trường Uruguay, nước này hy vọng sẽ cắt giảm sử dụng túi nhựa thông qua các quy định và giải pháp thay thế cho công nhân trong ngành xử lý rác thải, đồng thời kết hợp giáo dục ý thức về tác động tiêu cực của túi nhựa đến môi trường.
Đại dương giúp trả lời vấn đề nhức nhối nhất trong thế kỷ 21: làm thế nào để nuôi sống 9 tỷ người cho đến năm 2050. (Ảnh: FAO)
Ước tính, với tốc độ vứt bỏ các loại chai, túi, cốc nhựa sau một lần sử dụng như hiện nay thì đến năm 2025, lòng đại dương sẽ chứa nhiều rác nhựa hơn là cá. Khoảng 99% các loài chim biển có thể sẽ nuốt phải nhựa. Chưa kể, đại dương còn là nạn nhân của đánh bắt thủy sản quá mức, hiện tượng axit hóa và tăng nhiệt độ nước biển do biến đổi khí hậu.
Cũng vào hồi tháng hai tại New York, Liên Hợp Quốc đã tổ chức cuộc họp bàn kế hoạch cho Hội nghị về Đại dương diễn ra vào tháng 6 tới, với mục tiêu “bảo vệ và phục hồi đại dương trước những tác động do con người gây ra”. Bà Isabella Lövin, Phó thủ tướng Thụy Điển nhận định, Hội nghị này có thể là cơ hội ngàn năm có một để giải cứu đại dương trước các sức ép. Đây cũng chính là nguyện vọng của nhiều nhà khoa học, môi trường và các tổ chức xã hội dân sự. “Chúng ta không cần phải bổ sung hay thương thảo những điều khoản mới, chúng ta chỉ cần hành động để thực thi những gì đã cam kết,” bà nhấn mạnh.
Hội nghị về Đại dương sẽ diễn ra vào 5-9/06 tại trụ sở Liên Hợp Quốc (New York) và cuộc họp của Đại hội đồng Môi trường Liên Hợp Quốc vào tháng 12 tới tại Nairobi (Kenya) được kỳ vọng sẽ đưa ra nhiều tuyên bố mới.