(VACNE) - Bài viết của Họa sĩ Trần Ngọc Hải, Giám đốc Trung tâm Mỹ thuật Môi trường, đơn vị thành viên VACNE
Trong lời một bài hát, hát về Hà Nội, địa danh đầu tiên mà người nhạc sỹ nhắc đến là Hồ Gươm: ”Đây Hồ Gươm...”. Và Hồ Gươm từ lâu đã được coi là một biểu tượng của Thủ đô Hà Nội.
Người Hà Nội coi Hồ Gươm là con mắt long lanh của người đẹp ngàn đời, từ thuở còn tên là hồ Lạc Thuỷ, hồ Thuỷ Quân, hồ Tả Vọng, Hữu Vọng và nay là hồ Gươm hay hồ Hoàn Kiếm.
Quanh quanh Hồ Gươm, bước chân ta như trải dài theo dòng lịch sử. Đây tháp Hoà Phong trầm mặc, cô đơn, bạn cùng năm tháng với những cây si già cổ kính; như một dấu chấm than giữa lòng Hà Nội! Dấu ấn nhỏ nhoi còn sót lại của chùa Báo Thiên, cùng với đền Ngọc Sơn tạo nên một quần thể linh thiêng, bề thế. Thực dân Pháp đến phá đi làm Nhà Bưu điện, vườn hoa và phố Dinh Tiên Hoàng ngày nay. Kia tháp Rùa đã hàng trăm năm soi bóng, gây cảm xúc cho bao người nhớ tới Hồ Gươm. Giữa hồ, đền Ngọc Sơn lịch sử, cầu Thê Húc đọng ánh mặt trời. Ngẩng đầu nhìn Tháp Bút cao vút hiên ngang, hiện lên trời ba chữ Tả Thanh Thiên ( viết lên trời xanh )của Trương Hán Siêu ngang tàng, cao ngạọ…!.
Giữa lòng Thủ đô ồn ào náo nhiệt, đi bên Hồ Gươm ta thấy thanh thản, nhẹ nhàng; Với những thảm cỏ xanh, những hàng dương liễu lả lướt và rất nhiều thế hệ các loài cây già, trẻ, quần tụ nơi này. Tất cả, tạo thành một quần thể thơ mộng, êm đềm, cổ kính, sương gió với thời gian.
Hồ Gươm đẹp, thơ và mang nhiều dấu ấn lịch sử pha trộn giữa hư và thực, giữa quan quyền và dân trí, giữa tôn nghiêm và thoáng đạt đời thường.
Chỉ việc vua Lê trả gươm Rùa thần; Chỉ việc thần Siêu dựng bút tháp, đài nghiên. Hoặc chỉ việc đời nọ nối đời kia hương khói thờ phụng các thần nhân, thánh đạo trong đền Ngọc Sơn cũng đủ hiểu, đây, chính là nơi lắng hồn núi sông của vùng đất địa linh nhân kiệt.
Chính vì vậy, dù có đi đâu về đâu, ai mà chẳng nhớ về Hà Nội, nơi đó có Hồ Gươm.
Cũng như nhiều họa sỹ khác, yêu Hồ Gươm tôi đã vẽ Hồ Gươm. Cảnh tháp Rùa tan bóng xuống Hồ Gươm. Cây lộc vừng cổ thụ chín thân vươn ra mặt hồ, như những con rồng tung bờm trước gió; Cảnh đền Ngọc Sơn thâm nghiêm, cầu Thê Húc rực rỡ trong ánh chiều tà, dung dưỡng tâm linh cho những người con Hà Nội; Cảnh hội hè xáo động mặt nước với thuyền Rồng và những tà áo dài lộng lẫy của các thiếu nữ, gợi nhớ về một thuở xa xôi...
Rồi nắng Hồ Gươm, gió Hồ Gươm, mưa Hồ Gươm, sương khói Hồ Gươm huyền ảo.
Sáng, tối, đêm, ngày, Hồ Gươm quyến rũ.
Xuân, Hạ, Thu, Đông cuốn hút bao người lãng đãng với Hồ Gươm.
Tập hợp lại tôi cũng có một bộ” sưu tập” tranh nho nhỏ về sinh thái Hồ Gươm.!
Nói về sinh thái Hồ Gươm, tôi khâm phục những con người một lòng bảo vệ môi trường Hồ Gươm. Những ngày hội hè, tết nhất, hàng trăm, hàng ngàn, hàng vạn con người thướt tha hương sắc đổ xuống đường, hướng tới Hồ Gươm. Những giờ phút ấy Hồ Gươm thật thanh tao, tinh khiết và dĩ nhiên náo nhiệt. Ai biết rằng để có sự thanh khiết ấy phải có bàn tay của những người làm công việc vệ sinh môi trường. Họ tất bật, lam lũ sớm khuya với nhiệm vụ làm sạch Hồ Gươm, làm xanh Hồ Gươm, làm đẹp Hồ Gươm, không những giữ hơi thở thơm tho cho Thủ đô Hà Nội, mà còn để tao nhân mặc khách có dịp đến ngâm nga thi họa, du khách muôn phương ghé thăm hưởng thụ hương sắc Hồ Gươm.
Những sáng mù sương, mặt đường còn ướt sương đêm, hàng cây sũng nước chìm đắm trong hơi thở mặt hồ. Nhà nhà còn chưa bật đèn đón chào ngày mới thì bên hồ đã thấy những chàng trai cô gái môi trường. Không một tiếng động nào ngoài tiếng sột soạt của chổi tre, tiếng xẻng chạm xuống mặt đường, tiếng cọt kẹt của đôi vành xe chở đầy rác. Tiếng người rất nhỏ, rất nhẹ. Tiếng chim thưa vắng, bật lên những tiếng bì bõm trên mặt hồ của người vớt rác. Trăm thứ, trăm loại rác rưởi chờ bàn tay họ, họ phải thanh thải cho sạch trước lúc rạng đông.
Từ những cái thấy, cái nghe, tôi đã vẽ nên bức tranh ”Sương sớm Hồ Gươm”, bày tỏ lòng biết ơn với những người lao động, một nắng hai sương, giữ cho cảnh quan trong sạch không chỉ Hồ Gươm mà cả Thủ đô ta xanh, sạch, đẹp, xứng với tên gọi “Hà Nội, Thành phố vì hoà bình“ mà nhân dân thế giới ngưỡng mộ.
Kỷ niệm Ngày Giải phóng Thủ Đô 2014.