Song song đó, Nghị quyết 37/NQ-CP được Chính phủ ban hành ngày 27/2/2025 nhằm triển khai Quy hoạch không gian biển quốc gia giai đoạn 2021–2030, tầm nhìn đến 2050. Văn bản này cụ thể hóa mục tiêu, lộ trình và cơ chế phối hợp giữa các bộ, ngành, chính quyền ven biển trong khai thác và bảo vệ biển.
Những bước đi này không chỉ tạo khung pháp lý cần thiết mà còn mở ra hướng tiếp cận tổng thể, tích hợp giữa phát triển kinh tế biển với bảo đảm an ninh – quốc phòng – môi trường, định hình kinh tế biển xanh thực chất.
Điện gió ngoài khơi đang nổi lên như lĩnh vực then chốt. Tiềm năng điện gió của Việt Nam được ước tính hàng trăm GW, trong đó vùng duyên hải Nam Trung Bộ và Nam Bộ có điều kiện thuận lợi nhất. Cùng với đó, du lịch biển đảo – từ Hạ Long, Cát Bà đến Côn Đảo, Phú Quốc – không chỉ mang lại nguồn thu khổng lồ mà còn góp phần quảng bá hình ảnh Việt Nam với thế giới. Song để phát triển bền vững, cần giải quyết đồng thời bài toán môi trường: xử lý nước thải sinh hoạt và công nghiệp ven biển, kiểm soát rác thải nhựa đại dương, hạn chế khai thác hải sản tận diệt.
Kinh tế biển xanh cũng gắn với nông nghiệp và ngư nghiệp bền vững. Việc áp dụng các mô hình nuôi trồng thủy sản tuần hoàn, sử dụng công nghệ cao để hạn chế dịch bệnh, giảm phát thải khí nhà kính đang trở thành hướng đi mới. Một số địa phương đã thí điểm mô hình “nuôi biển công nghiệp” bằng lồng bè hiện đại, vừa tăng giá trị kinh tế, vừa giảm áp lực lên nguồn lợi ven bờ. Thị trường xuất khẩu thủy sản trị giá hàng chục tỷ USD mỗi năm chỉ có thể duy trì nếu chúng ta đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế về môi trường, truy xuất nguồn gốc, bảo vệ sinh thái.
Khai thác dầu khí ở mỏ Bạch Hổ.Khát vọng quốc gia biển và trách nhiệm thế hệ hôm nay
Định hướng phát triển kinh tế biển xanh mang tầm chiến lược và định hình khát vọng quốc gia. Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển đến năm 2030, tầm nhìn 2045 đã đặt mục tiêu cụ thể: đến năm 2030, các ngành kinh tế thuần biển đóng góp khoảng 10% GDP cả nước; toàn vùng ven biển đóng góp tới 65–70% GDP quốc gia.
Khi triển khai chiến lược này, việc sắp xếp lại đơn vị hành chính từ tháng 7/2025 mở ra cơ hội liên kết vùng mạnh mẽ hơn, xử lý ranh giới quản lý phù hợp cho không gian biển — yếu tố quan trọng trong phát triển kinh tế biển xanh. Với khung chính sách mới và cơ cấu hành chính tinh gọn, Việt Nam có điều kiện phát triển nhiều lĩnh vực biển xanh trọng yếu: điện gió ngoài khơi, du lịch sinh thái bền vững, nuôi trồng thủy sản công nghệ cao, hạ tầng cảng – logistics xanh và bảo tồn hệ sinh thái biển như rừng ngập mặn, san hô.
Phát triển kinh tế biển xanh không chỉ là mục tiêu kinh tế; đó còn là biểu hiện của chủ quyền, ngoại giao, bảo tồn thiên nhiên và cải thiện đời sống người dân ven biển. Mục tiêu tăng trưởng phải đi đôi với nâng cao chất lượng sống: hạ tầng, giáo dục, y tế, sinh kế bền vững cho cộng đồng ngư dân. Biển không thể chỉ được nhìn như nguồn lợi khai thác, mà phải được ứng xử như một không gian văn hóa, sinh thái, gắn liền với căn tính và tương lai dân tộc.
Trong bối cảnh toàn cầu chú trọng kinh tế xanh và giảm phát thải carbon, cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 càng gắn chặt với chiến lược biển. Biển là nơi hứng chịu trực tiếp biến đổi khí hậu, nhưng đồng thời cũng là không gian cung cấp giải pháp – từ năng lượng tái tạo, hấp thụ carbon của rừng ngập mặn, đến vận tải biển xanh. Đây chính là lý do Việt Nam cần đầu tư mạnh mẽ hơn cho khoa học biển, từ công nghệ dự báo, quản lý dữ liệu đến năng lực cứu hộ, ứng phó thiên tai.
Kinh tế biển xanh cũng gắn liền với trách nhiệm quốc tế. Việt Nam khẳng định vai trò là một thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, tham gia tích cực các sáng kiến bảo vệ môi trường biển, chống rác thải nhựa đại dương, phát triển nghề cá bền vững. Những bước đi ấy không chỉ củng cố vị thế quốc gia biển mạnh, mà còn nâng cao hình ảnh đất nước trong mắt bạn bè năm châu.
Tám mươi năm sau ngày giành độc lập, dân tộc Việt Nam lại đứng trước một bước ngoặt mới. Cũng như Cách mạng Tháng Tám khai mở kỷ nguyên độc lập tự do, kinh tế biển xanh hôm nay mở ra kỷ nguyên phát triển bền vững và hội nhập sâu rộng. Hành trình ấy sẽ còn nhiều khó khăn, nhưng với quyết tâm chính trị, tầm nhìn chiến lược và sức mạnh đoàn kết toàn dân, Việt Nam hoàn toàn có thể hiện thực hóa khát vọng trở thành quốc gia biển mạnh, vừa giàu có về kinh tế, vừa gương mẫu trong bảo tồn thiên nhiên, để những giá trị từ biển cả mãi là niềm tự hào và sinh kế của muôn đời con cháu mai sau.
Minh Thành