(VACNE)-Ngày 1/10, đông đảo các nhà khoa học của Hội Bảo vệ Thiên nhiên&Môi trường Việt Nam, Trung tâm Địa Môi trường&Tổ chức Lãnh thổ đã tới Phia Oắc – Phia Đén, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng, khảo sát tổng thể nhằm bổ sung và củng cố thêm dẫn liệu khoa học trước khi tham gia hội thảo, bàn giải pháp xây dựng khu vực này trở thành vườn quốc gia.
Việc hội thảo này là một trong những hoạt động quan trọng trong chuỗi sự kiện thị xã của Cao Bằng được nâng cấp trở thành TP loại 1, đồng thời đây cũng là khảo sát có quy mô tổng hợp đầu tiên của các nhà khoa học thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau tại khu vực này.
Theo đánh giá của các nhà khoa học trong nước và quốc tế, Phia Oắc – Phia Đén là một trong những khu vực có cấu trúc địa chất đặc biệt, là một trong những khu vực giàu tài nguyên khoáng sản và sinh vật vào loại bậc nhất Việt Nam song chưa được kiểm kê và đánh giá toàn diện và chính xác. Vì thế, UBND Tỉnh Cao Bằng đã giao cho Hội Bảo vệ Thiên nhiên&Môi trường Việt Nam thực hiện điều tra, nghiên cứu, đánh giá thực trạng đa dạng sinh học và tài nguyên thiên nhiên tại khu vực này. Đề tài này được thực hiện trong hai năm 2012 – 2013 nhằm nghiên cứu, làm cơ sở khoa học cho việc xây dựng vườn quốc gia Phia Oắc – Phia Đén, tạo sinh kế cho bà con dân tộc và phát triển kinh tế - xã hội bền vững.
“Cũng như những đợt khảo sát trước, đợt khảo sát này các nhà khoa học đã phát hiện thêm nhiều sự phong phú về địa chất, địa mạo trong đó rừng lùn và rừng rêu ở Phia Oắc – Phia Đén gần như vẫn giữ được nguyên vẹn mà không phải khu rừng nào ở Việt Nam cũng có được như vậy”, GS.TSKH Đặng Huy Huỳnh, VACNE, chủ nhiệm đề tài, chia sẻ.
Theo đánh giá của hầu hết các nhà khoa học trong đợt khảo sát này, vùng Phia Oắc - Phia Đén cơ bản vẫn được bảo tồn tương đối nguyên vẹn. Số loài phong phú và hầu hết vẫn được bảo vệ. Song, trước sức ép về dân số và phát triển kinh tế, hiện nay có 15 loài nguy cấp, và 6 loài bị đe dọa tuyệt chủng.
Vì vậy, việc công nhận Phia Oắc – Phia Đén là vườn quốc gia không chỉ bảo tồn được một số loài thực vật quý hiếm đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng mà còn góp phần bảo tồn các hệ sinh thái độc đáo, đặc thù, tạo cơ hội để phát triển du lịch sinh thái trong tương lai của tỉnh Cao Bằng.
Với lợi thế về địa hình, khí hậu và điều kiện nhân văn, cảnh quan thiên nhiên và môi trường sinh thái, các nhà khọc đánh giá Phia Oắc – Phia Đén có đủ các tiêu chí, thậm chí thừa tiêu chí, có thể trở thành vườn quốc gia thứ 31 của Việt Nam.
Các nhà khoa học tiến hành khảo sát, thực địa trung tâm vùng Phia Oắc - Phia Đén. Từ độ cao 1600m, Phia Oắc – Phia Đén có hệ sinh thái rừng nguyên sinh (gọi là rừng rêu, rừng lùn) hầu như chưa bị tác động có diện tích 467,60ha.
Ông Long Văn Bằng, Giám đốc Rừng Đặc dụng Phia Oắc – Phia Đén và GS.TSKH Đặng Huy Huỳnh trao đổi về hiện trạng rừngtrên đường đến địa điểm thực địa Phia Oắc – Phia Đén
TS Nguyễn Ngọc Sinh (Chủ tịch VACNE), PGS.TS Nguyễn Đình Hòe (giảng viên khoa môi trường – Đại học Khoa học Tự nhiên – Đại học Quốc gia Hà Nội, trưởng ban phản biện xã hội VACNE), và ông Đinh Văn Hùng (Giám đốc Trung tâm Địa Môi trường&Tổ chức Lãnh thổ) cùng các nhà khoa học đi khảo sát thực tế tại Phia Oắc – Phia Đén
Từ những năm đầu của thế kỷ XX, người Pháp đã đến khai phá và tôn vinh giá trị của vùng Phia Oắc trong đó vẫn còn dấu tích khu nhà đỏ do họ xây dựng.
Hệ thực vật vùng Phia Oắc – Phia Đén có 16 loài quý hiếm được ghi vào Sách Đỏ Việt Nam (2007), Danh Mục Đỏ Việt Nam (2007), và Nghị định về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm (Nghị định 32/2006/NĐ-CP).
Phia Oắc – Phia Đén có 352 loài cây thuốc 289 chi và 125 họ thực vật phân bố trong năm ngành bậc cao có mạch được sử dụng làm thuốc. (TS Nguyễn Ngọc Sinh(bên trái) cùng với phóng viên ảnh Nguyễn Danh Trường ghi lại hình ảnh thảm thực vật ẩn mình trên đá vôi)
Từ độ cao trên 1500m, thảm rừng tự nhiên phát triển chủ yếu trên đất mùn – vàng xám và đất mùn alit rất mỏng với tầng thảm mục và rêu xanh.
008: Do điều kiện khí hậu rất ẩm, toàn bộ thân và cành của cây phủ đầy rêu xanh
Cây mỡ nằm trên độ cao hơn 1900m ngay sau nhà điều hành trạm phát sóng FM của Đài Tiếng nói Việt Nam
Hai nhà hoa họctìm được cây bạch chỉ - loài cây mà một thời được Trung Quốc đổ xô thu mua ở Cao Bằng
Trong vùng Phia Oắc – Phia Đén có các loại đá chính như đá vôi, đá phiến sét, đá granit và vật liệu dốc tụ kainozoi (PGS.TS Nguyễn Đình Hòe phân loại mẫu đá)
Vị giáo sư 84 tuổi Đặng Huy Huỳnh (bên trái) ghi chép cẩn thận những số liệu trong chuyến khảo sát
Đỉnh Phia Oắc cao 1.931m so với mực nước biển, được ví như nóc nhà của tỉnh Cao Bằng, nơi đặt tháp antena phát sóng phát thanh truyền hình quốc gia cao 75m.
Trong dịp tiếp đoàn khảo sát tại trụ sở Khu Bảo tồn Thiên nhiên Phia Oắc – Phia Đén, , ông Long Văn Bằng, Giám đốc (ảnh bên phải) bày tỏ mong muốn Phia Oắc – Phia Đén được trở thành vườn quốc gia
Kết quả nghiên cứu, đánh giá, kế thừa các kết quả nghiên cứu trước đây, cùng với kết quả điều tra, xác định trên thực địa của sáu đợt khảo sát đã cho phép đánh giá, vùng Phia Oắc – Phia Đén chính là báu vật mà thiên nhiên đã ban tặng cho tỉnh Cao Bằng.
Mạnh Cường