Những cây này đều đã mục rỗng thân (một cây còn tương đối nguyên ven, có chu vi thân tới gần 8 mét, cây kia bị cháy lõi) song cả 2 vẫn rất xanh tốt, cho nhiều quả, nên đã được VACNE công nhận là Cây Di sản Việt Nam và được chính quyền, nhân dân địa phương tổ chức Lễ vinh danh ngày14/11/2012.
Đây là những cây cổ thụ đầu tiên của địa phương được công nhận danh hiệu cao quý này và được tổ chức đúng vào ngày Hội “Đại đoàn kết toàn dân”, nên có rất đông cán bộ lãnh đạo huyện, xã, các tổ chức xã hội của tỉnh và người dân tham gia.
Phát biểu tại lễ vinh danh, Tiến sĩ Bùi Phúc Khánh, Chủ tịch Hội Bảo vệ Thiên nhiên & Môi trường Tỉnh Phú Thọ đặt câu hỏi: Điều gì xảy ra khi những di sản này không còn nữa?; đồng thời khẳng định: quá khứ là điểm tựa của hiện tại và tương lai. Chính vì vậy, chương trình tôn vinh cây di sản Việt Nam do Hội Bảo vệ Thiên nhiên & Môi trường Việt Nam đã được cộng đồng rất nhiều địa phương trong cả nước nhiệt tình hưởng ứng, trong đó có xã Tân Phương, huyện Thanh Thủy và nhiều nơi khác của tỉnh Phú Thọ.
Tuy vậy, trường hợp phát hiện cây cổ thụ ở Phú Thọ còn chưa nhiều, nên việc tuyên truyền, giáo dục nâng cao ý thức của người dân bảo vệ, chăm sóc cây là cần thiết. Những cây này là tài sản vô giá của địa phương, phục vụ trực tiếp cho tham quan, du lịch, phát triển kinh tế - xã hội và cũng là gián tiếp bảo vệ môi trường bền vững; đồng thời bày tỏ hy vọng: “Sự kiện hai cây cổ thụ được công nhận cây di sản Việt Nam sẽ là điều kiện để cộng đồng dân cư có ý thức chăm sóc bảo vệ cây di sản tốt hơn, tạo điều kiện cho khách tham quan du lịch, một thế mạnh của huyện Thanh Thủy nói chung và xã Tân Phương nói riêng”,
Ông Lê Văn Tần, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng Nhân dân xã bày tỏ xúc động: , ”Được công nhận là cây di sản Việt Nam, lúc này những cây Thị này đã trở thành biểu tượng, là niềm tự hào của người dân chúng tôi và cho các thế hệ mai sau. Vì thế, cán bộ, nhân dân Tân Phương nói riêng và huyện Thanh Thủy nói chung sẽ quyết tâm bảo vệ, chăm sóc giữ gìn hai báu vật này, để con cháu sau này được chiêm ngưỡng.
Xã Tân Phương nằm trong vùng Châu Thổ Sông Đà dưới chân núi Tản Viên hùng vĩ và là một trong những làng Việt cổ của nhà nước Văn Lang xưa. Nơi đây có rất nhiều di tích, danh lam thắng cảnh liên quan đến các thời kỳ dựng nước và giữ nước trong đó có hai cây thị cổ thụ gần ngôi đình Hữu Khánh được xây từ thời hậu Lê, thờ Tản Viên Sơn Thánh – một di tích đã được công nhận là di tích văn hóa lịch sử cấp tỉnh.
Mai Anh