Phó Hội Viên
Hàng năm, càng ngày càng có nhiều tổ chức truyền thông bình chọn sự kiện trong năm. Thông thường là 10. Rồi đến một số cơ quan, tổ chức khác cũng bình chọn nhóm các sự kiện dẫn đầu. Cả ở tầm quy mô quốc tế, quốc gia đến các cấp thấp hơn. Điểm khác nhau cơ bản là do tiêu chí của người bình chọn quy định, chủ yếu theo các giá trị mà họ tôn vinh. Nhiều người hay nhầm lẫn, không ít người khó chịu vì sao mà lắm sự kiện thế. Nhưng rồi việc bình chọn sự kiện tiêu biểu vẫn cứ diễn ra. Không ít cải tiến, thử nghiệm. Rồi hợp nhất, rồi tách biệt. Khen, chê đủ cả. Nhưng, lạ là người ta đều chờ, mong, xem cơ quan, tổ chức này nọ đưa ra những chuỗi sự kiện nào. VACNE làm việc đó từ khá lâu, có lúc phập phồng, nhưng nhiều khi khá hoành tráng, có sự tham gia bình chọn của số đông hội viên. May mà chưa có “sự kiện” nào kiểu của FIFA, của Jdol hay của trăng sao hò hẹn gì đó.
Năm 2010, theo đánh giá của Vn Express.net (xuất bản ngày 21/12/2010, vào loại sớm nhất), có 10 sự kiện kinh tế - xã hội nổi bật xếp từ trên xuống dưới như sau:
1. Việt Nam ghi dấu ấn trong vai trò Chủ tịch ASEAN
4. Khủng hoảng tại tập đoàn khổng lồ Vinashin
6. GS. Ngô Bảo Châu đoạt giải “Nobel Toán học”
7. Loạn giá vàng, lãi suất
8. Lạm phát gia tăng
10.Hàng loạt quan chức bị Trung ương kỷ luật
Số thứ tự vừa nêu là đúng đấy. Các số khác sẽ được nói tới ngay bây giờ với cùng một chủ ý là, theo đánh giá của người viết, VACNE, không hiểu sao, có liên quan tới. Có vẻ hơi bị nhiều, vì có tới 4/10 sự kiện kinh tế - xã hội được lựa chọn có sự liên quan, hay nói kiểu chữ nghĩa, có yếu tố VACNE. Ghê thật. Là nói VACNE ghê thật. Cụ thể hơn xem nào.
2. Đại lễ 1000 năm Thăng Long – Hà Nội
Trong phần mô tả cho sự kiện này, VnExpress nêu lên những nội dung “được” lớn tầm quốc gia và hơn thế, nào là diễu hành lớn nhất lịch sử, nào là hàng loạt công trình quy mô lớn được hoàn thành,… Phần “tuy nhiên” cũng mạnh dạn đề cập một số điều, nhưng không thấy việc chi tiêu mà dư luận đã rất quan tâm. Có người nhắc đáng lẽ phải nói trong phần “được” việc giảm 50 tỷ định dùng để xây 5 cổng chào. Thôi, động đến loại “kêu ca” này thì xui lắm. Ta đang nói sự kiện được chọn và “yếu tố” VACNE. Có bài viết “10 việc nhỏ cho 1 sự kiện lớn”, kích vào đây là thấy đóng góp của VACNE. Chỉ có điều, VACNE gọi là Đại lễ Nghìn năm Hoa Lư – Thăng Long – Hà Nội. Thế đã.
3. Mưa lũ tàn phá miền Trung
Phần “được” ở sự kiện này là “mất”. Nhiều lắm, cả trăm người chết, tài sản, hoa màu. Vụ xe khách 20 người chết chẳng kém mấy so với vụ nước nọ cứu được mấy chục người thợ mỏ bị vùi dưới hầm sâu (họ “được”, còn mình “mất”). Lại bất ngờ. Lại “hướng về”, lại “nhường cơm xẻ áo”. Người này người khác lên án, kết tội. Ông này ông nọ không nhất quán, mâu thuẫn. “Yếu tố” VACNE ở chỗ, rất nhiều bài viết, nhiều cuộc trả lời phỏng vấn báo đài Trung ương, địa phương, các nhà lãnh đạo, các nhà khoa học hội viên VACNE rất không hài lòng với việc chúng ta liên tục bị động về thiên tai, những thiên tai đã thành quy luật, đã biếtquy luật về thời gian, về địa điểm, về những gì có thể xảy ra. Đến mức Văn nghệ trẻ, phụ trương của Tuần báo Văn nghệ Hội Nhà văn Việt Nam cũng đến phỏng vấn ông Chủ tịch VACNE về những chuyện này. Được dịp, cái ông Chủ tịch VACNE lại dè bửu “Sáng kiến dở đối mặt với may rủi”, có vẻ nói về biến đổi khí hậu, nhưng lại chọc vào bão lũ miền Trung. Bài báo này xuất bản ngày 19/12/2010 trên Văn nghệ Trẻ số 51 (737), cả 1 trang. Khiếp, cái ảnh ông ta chằm chằm nhòm xuống đống rác đang bồng bềnh trôi nổi, nghĩ mà kinh. Thế mà nghe nói đâu khoảng 15 năm trước, khi được báo Lao động đăng bài phỏng vấn, ông này lúc đó đang làm chức quan nho nhỏ, được Nhà báo cũng lồng ảnh chân dung vào một bãi rác. Lần này, văn nghệ hơn (báo văn nghệ mà), ảnh chân dung ông ta được để ra ngoài khung rác. Nhưng chân dung trông ghê chết. Sợ thật.
5. Quốc hội bác dự án đường sắt cao tốc
Một quyết định lịch sử, lần đầu tiên, lại với số tiền bằng hơn một nửa GDP cả nước. Ghê thật. Nếu số thứ tự của 10 sự kiện nói lên ý nghĩa quan trọng của nó, tôi xin đánh số 1 cho sự kiện này. VACNE có ý kiến về dự án này ngay từ đầu. Không nhớ ở đâu, nhưng ông Trưởng ban gì đó của VACNE, cái ông mà bộ ria, như có người nhận xét, làm nên 1/3 giá trị ấy, nói mạnh lắm, thuyết phục lắm. Không biết có đại biểu Quốc hội nào đọc, nghe và vận dụng không mà có tới 63% không tán thành.
Cũng phải công khai thừa nhận rằng, VACNE hay xung đột với những dự án loại này lắm. Dạo mươi năm trước, VACNE cũng nhảy dựng lên khi tuyến đường xuyên Việt (nói thế để không chạm đến tên Bác) dự kiến đàng hoàng đi qua các VQG, trong đó nặng nhất là Cúc Phương và Phong Nha – Kẻ Bàng. Có người còn lên án VACNE làm chậm tiến độ cả năm trời do các thành viên VACNE trong Hội đồng phê duyệt ĐTM không tán thành báo cáo đã được các cơ quan chức năng chuẩn bị kỹ lưỡng. Lần này đến lượt đường sắt cao tốc Bắc – Nam.
9. Quy hoạch Hà Nội gây tranh cãi
Đây là VnExpress nói hoa mỹ thôi, chứ thực chất cũng là “không thông qua”, vì dự kiến Quy hoạch được duyệt và ban hành vào Đại lễ 1000 năm. Phải nói những người xây dựng quy hoạch có tốc độ làm việc cực nhanh. Ông Phó Chủ tịch VACNE, cũng là Chủ tịch một Hội nọ có tờ trình kiến nghị lên các cấp bộc bạch những suy nghĩ quá thật về bản Quy hoạch đúng lúc Hội đồng KHKT của Hội họp. Thế là sau khi Hội đồng nhất trí với kiến nghị, Chủ tịch VACNE ủng hộ Tờ trình đã nêu lên quá nhiều mặt không được của Quy hoạch. Một chi tiết rất đáng nhắc lại là, tại Hội thảo “Nghìn năm Môi trường Hoa Lư – Thăng Long – Hà Nội”, phiên họp tổ chức ở Bảo tàng Hồ Chí Minh (sau phiên họp tổ chức ở Ninh Bình đúng 1 tháng), có đại biểu liên tưởng trục Hồ Tây – Ba Vì giống như câu chuyện lịch sử cách nay 1000 năm khi không biết nghe ai, nhà vua cho đào con kênh đâm thẳng vào Chùa Dạm đang rất vượng. Con kênh này dân gian gọi là Mũi tên đã biến chốn đầu mũi tên thành nơi hoang phế sau đó.
Nhà sử học trình bày ý kiến này phải dừng lại mấy lần vì tiếng vỗ tay vang dội từ khán phòng. Lạ thật. Cái anh VACNE này tìm đâu ra những dữ liệu đắt thế nhỉ.
Nói vậy thôi, Hà Nội không thể không có quy hoạch. Quy hoạch không thể không có giao thông. Giao thông không thể chỉ là đường bộ, còn đường sắt, đường thủy, còn đường ngầm, đường trên cao, đường hàng không. Cho nên, đến lúc nào đó, chắc VnExpress lại phải chọn sự kiện thông qua quy hoạch Hà Nội là sự kiện hàng đầu thôi. Lúc đó, không biết “yếu tố” VACNE có còn không.
Thôi nhỉ, thế là 4/10 sự kiện được 1 cơ quan truyền thông chọn là sự kiện kinh tế - xã hội tiêu biểu, có những liên quan không ít tới VACNE. Nếu có chỗ nào hơi “vơ vào”, xin được lượng thứ.