Đơn thư của Cây Gạo

TẢN MẠN MÔI TRƯỜNG

Đơn thư của Cây Gạo

Thứ Tư, 19/01/2011 | 06:40:00 PM

“Những linh hồn cơ nhỡ đang cần lão hủ” là nội dung lá đơn của cây gạo cổ thụ xóm Sườn Đồi gửi đến Hội đồng Cây Di sản VACNE

Nguyễn Đình Hòe, VACNE

Xóm Sườn Đồi ngày…tháng…năm…

Kính gửi Hội đồng Cây di sản, VACNE

Lão hủ tên là Gạo, còn có tên là Mộc Miên hay Hồng Miên, người Trung quốc còn gọi lão hủ là “Anh hùng thụ” - nghĩa là cây anh hùng - do lão hủ có thân cao to và thẳng thớm mặc dù gỗ của lão hủ cũng…“tốt” ngang cỡ lão Đa Lông. Danh pháp khoa học của lảo hủ là Bombax ceiba, thuộc họ Gạo (Bombacaceae). Lão hủ vốn là cư dân xóm Sườn đồi và có tuổi thọ chẳng kém lão hàng xóm Đa Lông – vừa được công nhận cây di sản cấp xóm - tẹo nào. Vừa rồi xóm Sườn Đồi có gửi danh sách mấy cây Gạo cổ thụ trong đó có lão hủ đến VACNE xem xét công nhận cây di sản nhưng bị từ chối vì cho rằng cây gạo chẳng có giá trị gì. Thực ra họ hàng nhà lão có giá trị chẳng thua kém gì lão Đa Lông hàng xóm.

Lão hủ là loài cây nhiệt đới, thân cây cao và thẳng với lá rụng vào mùa đông. Gốc gác xa xưa của họ hàng nhà lão hủ là ở Ấn Độ, nhưng hiện nay được trồng rộng rãi ở Malaysia, Indonesia, miền nam Trung Quốc, Hồng Kông, Đài Loan và Việt Nam. Riêng hai thành phố lớn là Quảng Châu (Trung Quốc) và Cao Hùng (Đài Loan) còn lấy hoa gạo làm biểu trưng cho họ.

Ngày xưa, để tính lịch thời vụ, người nông dân Việt nam cứ trông hoa gạo nở là vào vụ: “Bao giờ cho đến tháng ba, hoa gạo rụng xuống thì tra hạt vừng”. Đến mức đã lưu truyền một thứ nông lịch Việt Nam được gọi là lịch cây gạo. Dọc các tuyến sông, người xưa đã trồng rất nhiều cây gạo trên bờ sông. Với dáng cao thẳng và có hoa đỏ rực dễ nhận biết, cây gạo là một thứ cọc tiêu chỉ dẫn luồng lạch lý tưởng cho tàu thuyền. Trên bờ nhiều dòng sông hiện nay vẫn còn nhiều cây gạo cổ thụ là nhờ vậy. Sang đầu mùa thu, khi gió heo may tràn về, bông gạo bay phất phơ, người ta gom về làm ruột gối, êm không kém gối bông vải nhưng còn tốt hơn ở chỗ không thấm mồ hôi. Không có cây gạo, các thế hệ tương lai của con dân Việt sẽ hình dung thế nào về quê hương đất nước?

Hiện nay do khoa học công nghệ phát triển, con người chẳng còn cần đến nông lịch cây gạo, cọc tiêu cây gạo và bông cây gạo, nhưng họ vẫn coi lão hủ là nơi trú ngụ của các oan hồn cơ nhỡ không nơi nương tựa: “thần cây đa, ma cây gạo, cú cáo cây đề” là tín ngưỡng nhiều đời của con người Việt nam nhân hậu. Người Việt cho rằng cây gạo là nơi nương thân của những linh hồn chết không có ai thờ cúng. Lịch sử Việt nam với bao cuộc chiến tranh, với bao dịch bệnh, thiên tai và nạn đói khiến cho số lượng những con người chết không tìm được chốn hương khói không thể tính hết. Họ cũng là con dân nước Việt, họ cũng là một phần không lời của lịch sử nước Việt. Vì vậy vào dịp lễ Vu Lan rằm tháng bảy âm lịch, người Việt vẫn đem gạo và muối ra cúng oan hồn tại các gốc gạo.

Kính thưa VACNE,

Nếu lão hủ không được công nhận cây di sản, chắc chắn lão hủ cũng sẽ bị tận diệt như biết bao cây gạo khác, khiến cho nông thôn nước Việt bây giờ thưa hẳn bóng gạo. Còn đâu dáng dấp một vùng quê truyền thống với bóng gạo đỏ rực vào mỗi tiết tháng ba? Những linh hồn cơ nhỡ của những con dân Việt xấu số biết nương tựa vào đâu? Cái gì cũng có sinh có diệt. Chỉ tiếc rằng nếu họ hàng lão hủ bị hủy diệt, không hiểu người Việt Nam ta sẽ lấy chỗ nào để thể hiện tấm lòng nhân hậu đối với những linh hồn cơ nhỡ vốn cũng đã có một thời “máu lửa và hoa” trên mảnh đất này? Lão hủ có chết cũng không đáng tiếc, chỉ tiếc thay cho những kẻ vô tình thôi!

Kính đơn

Văn Gạo

Các tin khác

QUYẾT BẢO VỆ

(20/04/2024 11:18:PM)

NGƯỜI THANH LỊCH

(15/04/2024 09:45:PM)

Cây Nghiến Di sản Lâm Bình

(08/04/2024 11:42:AM)

TÂM THƯ TƯ BẢN

(01/04/2024 11:09:AM)