Báo cáo đã chỉ rõ hiện trạng thực tế là tốc độ đô thị hóa diễn ra nhanh chóng, nhưng cơ sở hạ tầng chưa theo kịp, đã khiến cho các đô thị, đặc biệt là các đô thị lớn, phải đối mặt với nhiều vấn đề môi trường cấp thiết.
                              
Phương tiện giao thông cá nhân tiếp tục tăng  nhanh, nhiều phương tiện đã hết niên hạn vẫn được sử dụng đã và đang  thải vào môi trường lượng lớn bụi và khí thải. Ảnh minh họa
 
Chiều 20/7, tại Hà Nội, Bộ TN&MT đã công bố Báo cáo hiện  trạng môi trường quốc gia năm 2016 với chủ đề “Môi trường đô thị”.
Báo cáo đã chỉ rõ hiện trạng thực tế là tốc độ đô thị hóa diễn ra  nhanh chóng, nhưng cơ sở hạ tầng chưa theo kịp, đã khiến cho các đô thị,  đặc biệt là các đô thị lớn, phải đối mặt với nhiều vấn đề môi trường  cấp thiết. Số lượng phương tiện giao thông cá nhân tiếp tục tăng nhanh,  nhiều phương tiện đã hết niên hạn vẫn được sử dụng đã và đang thải vào  môi trường lượng lớn bụi và khí thải.
Bên cạnh đó, hoạt động xây dựng các khu đô thị mới, sửa chữa, xây mới  các tuyến giao thông cũng khiến cho môi trường không khí tại nhiều đô  thị bị ô nhiễm bụi nặng. Nước thải đô thị hầu như chưa được xử lý, hoặc  mới chỉ xử lý được một phần nhỏ, xả thải trực tiếp ra các ao hồ, kênh  rạch, sông nội thành gây ô nhiễm môi trường nước mặt.
Mặc dù công tác thu gom, xử lý chất thải rắn ngày càng được tăng  cường, nhưng vấn đề quản lý và xử lý chất thải rắn ở nhiều đô thị vẫn  chưa thực sự phát huy hiệu quả. Nhiều đô thị, hạ tầng đô thị với hệ  thống tiêu thoát nước đã xuống cấp, nhưng chưa được đầu tư, cải thiện,  cùng với những diễn biến phức tạp của biến đổi khí hậu, thiên tai… khiến  cho vấn đề úng ngập vào mùa mưa ngày càng trở nên nghiêm trọng, đặc  biệt đối với các đô thị ven biển do chịu tác động của triều cường.
Báo cáo hiện trạng môi trường quốc gia năm 2016  được xây dựng gồm 8  chương và 1 phụ chương. Trong đó Chương 1 giới thiệu tổng quan phát  triển đô thị Việt Nam; Chương 2: Môi trường không khí; Chương 3: Môi  trường nước; Chương 4: Môi trường đất; Chương 5: Phát sinh và xử lý chất  thải rắn; Chương 6: Tác động của ô nhiễm môi trường đô thị; Chương 7:  Quản lý môi trường đô thị; Chương 8: Những vấn đề môi trường đô thị nổi  cộm và đề xuất giải pháp. Phần phụ chương đề cập đến sự cố môi trường  nổi cộm trong năm 2016 và một số bài học kinh nghiệm.
Báo cáo được giới hạn phạm vi tập trung đánh giá chất lượng môi  trường xung quanh tại các khu vực nội thành, nội thị của các nhóm đô  thị. Đây là nơi môi trường chịu nhiều tác động của các hoạt động phát  triển kinh tế-xã hội. Nhiều nội dung, tài liệu, chuyên đề phục vụ xây  dựng Báo cáo đã được tham khảo, phục vụ cho hoạch định cơ chế chính  sách, pháp luật về bảo vệ môi trường tại khu vực các đô thị. Đặc biệt,  nội dung của Báo cáo đã được sử dụng phục vụ kỳ họp thứ 3 của Quốc hội  vừa diễn ra.
Phát biểu tại lễ công bố, ông Nguyễn Văn Tài, Tổng cục trưởng Tổng  cục Môi trường cho biết, hiện nay tại các đô thị vẫn còn những vấn đề  nổi cộm về môi trường. Đó là vấn đề kiểm soát và xử lý nước thải đô  thị. Mức độ gia tăng lượng nước thải tại các đô thị ngày càng tăng, điển  hình là Hà Nội và TPHCM.
Ở các đô thị khác, sức ép từ nguồn nước thải cũng là vấn đề đặt ra  nhiều thách thức. Tỷ lệ nước thải sinh hoạt tại các đô thị được xử lý  còn rất thấp, mới chỉ đạt 11%, chỉ có 42/787 đô thị có công trình xử lý  nước thải tập trung. Điều này đã tác động lớn đến chất lượng nước của  các nguồn tiếp nhận.
Bên cạnh đó là một số vấn đề “nóng” khác như ô nhiễm bụi luôn ở  ngưỡng cao; ô nhiễm môi trường nước tại các sông, hồ, kênh rạch ở nội  thị vẫn diễn biến phức tạp; tỷ lệ chất thải rắn được xử lý đúng kỹ thuật  và hợp vệ sinh môi trường còn thấp… Trong thời gian qua, đặc biệt năm  2016 đã xảy ra hàng loạt sự cố ô nhiễm môi trường mà nguyên nhân chính  là do công tác bảo vệ môi trường của các cơ sở sản xuất kinh doanh chưa  tốt. Thậm chí có những vụ việc là hành vi cố tình xả thải các chất độc  hại của chủ doanh nghiệp ra môi trường.
Thiệt hại từ những vụ việc và sự cố nêu trên không chỉ là về mặt kinh  tế, mà còn gây tác động tiêu cực đến sức khỏe, đời sống, các hoạt động  phát triển du lịch, gây tâm lý bất ổn cho cộng đồng.
Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường cũng cho biết, tất cả các vấn đề  trên đã được trình bày, phân tích trong Báo cáo. Trên cơ sở đó, Báo cáo  đã đưa ra các giải pháp tổng thể đối với công tác bảo vệ môi trường.
Ngay sau lễ công bố, Báo cáo được gửi tới các cơ quan của Đảng, Quốc  hội, Chính phủ, để phục vụ cho quá trình hoạch định chính sách, đẩy mạnh  công tác bảo vệ môi trường, hướng tới sự phát triển đất nước một cách  bền vững. Đồng thời, Báo cáo cũng được gửi cho các tổ chức chính trị xã  hội, các trường đại học, viện nghiên cứu và tuyên truyền phổ biến rộng  rãi cho cộng đồng.
Đặc biệt, Bộ TN&MT cũng sẽ triển khai cơ chế theo dõi, đánh giá  kết quả tham khảo, vận dụng những khuyến  nghị của Báo cáo, tiếp tục  nghiên cứu, bổ sung cho các báo cáo chuyên đề vào những năm tiếp theo