Bài phát biểu của GS. TS. NGND Trần Hiếu Nhuệ, Chủ tịch Hội đồng Giám khảo Cuộc thi Quốc gia “Cải thiện việc sử dụng và bảo vệ nguồn nước” lần thứ 9
Kính thưa …………
Tôi xin thay mặt Hội đồng Giám khảo nêu một số nhận xét và đánh giá về chất lượng cuộc thi năm nay.
Năm nay thời gian nhận bài dự thi kéo dài hơn các năm trước là 15 ngày. Kết thúc quá trình nhận bài dự thi, Ban Tổ chức đã nhận được 474 bài dự thi từ các trường THPT trong toàn quốc, phủ đều các tỉnh ba miền Bắc- Trung- Nam. Số lượng bài thi năm nay tuy không nhiều bằng các năm trước. Song đáng mừng là cho đến nay, ngày càng có nhiều bài thi theo được “chuẩn” của cuộc thi quốc tế đề ra, tức là các bài dự thi phải là những ý tưởng, những sáng kiến, những dự án được thực hiện và trình bầy như một công trình khoa học mini.
Rút kinh nghiệm từ những lần thi trước và được sự hướng dẫn của các thầy cô, đến nay có thể nói, các em đã biết tìm ra ý tưởng, đề tài liên quan đến nước ngay ở môi trường quanh ta. Chẳng hạn, trước đây các em ở PTTH Nguyễn Huệ, Huế thường làm những bài rất công phu, nặng về trình bày nhận thức, lý thuyết, chọn đề tài quá lớn, quá chung. Đến nay các em biết tìm ra những đề tài cụ thể như Xử lý nước thải từ quá trình sản xuất tinh bột sắn tại khu vực hai bên bờ sông An Cựu, thành phố Huế bằng cỏ Vetiver, Xử lý nguồn nước sông bị ô nhiễm bằng cây sậy, … Bên cạnh đó, các em còn thực hiện các đề tài về truyền thông môi trường như Phim ngắn lồng ghép với thông điệp bảo vệ nguồn nước, chiếu phim cho các làng Vạn Đò, Tuyên truyền bảo vệ môi trường thông qua thông điệp trên vật dụng và dụng cụ,… Các em học sinh vùng sâu vùng xa ở tận An Lạc Thôn, Sóc Trăng luôn biết tìm ra những đề tài vừa tầm của mình và được tiến hành rất bài bản. Đối với các em học sinh trường THPT chuyên thái nguyên vẫn giữ được thế mạnh của mình là thực hiện các đề tài về truyền thông, nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ môi trường, bên cạnh đó cũng không ít đề tài về khoa học công nghệ, xử lý ô nhiễm môi trường,… Đặc biệt năm nay các em trường THPT Mộc Lỵ, Mộc Châu Sơn La đã tham gia rất tích cực, các bài thi bài bản hơn và theo được quy chuẩn của cuộc thi.
Đặc điểm các bài thi được giải năm nay:
Cuộc thi năm nay cũng như các năm trước, các bài dự thi rất phong phú và đa dạng từ các đề án liên quan đến công nghệ xử lý nước, dùng thực vật thủy sinh, vi sinh vật xử lý nước, các giải pháp tiết kiệm nước, … Tuy nhiên, trong những năm gần đây và năm nay cũng không ngoại lệ, các đề án trong lĩnh vực truyền thông bảo vệ môi trường, bảo vệ nguồn nước thực sự nở rộ, có thể do hiệu ứng dây chuyền trong những năm qua lĩnh vực này đều đoạt giải cao và 2 năm 2009 và 2010 giải nhất cuộc thi đều là lĩnh vực truyền thông. Các bài thi về truyền thông năm nay rất phong phú và đa dạng, có các sáng tạo riêng cùng với sự phát triển công nghệ thông tin, như sử dụng mạng xã hội, lập trình game, thiết kế wesite, truyện tranh, tổ chức các cuộc thi nội bộ, clip tuyên truyền về nước,…
Kính thưa các quý vị đại biểu
Hội đồng Giám khảo gồm 7 người, là những chuyên gia hoạt động trong lình vực môi trường nước, đã rất khẩn trương và công tâm trong việc chấm giải để kịp gửi bài thi sang Stockholm, Thụy Điển. Quá trình chấm giải đã tiến hành theo trình tự như mọi năm (qua 3 vòng sơ khảo và 1 vòng chung khảo). Sau khi chấm chung khảo đã chọn ra 11 bài xuất sắc nhất để trình Ban Tổ chức quyết định giải thưởng. Trong số các bài, đáng mừng là có sự phân bố đều của đại diện các tỉnh miền Bắc, miền Trung, miền Nam. Có thể nói, chất lượng các bài/ công trình vào chung khảo chênh lệch không nhiều, nên tìm ra được những bài có thứ hạng cao, nhất là bài đoạt giải nhất quả là một khó khăn đối với Hội đồng Giám khảo và Ban Tổ chức.
Ban Tổ chức và Hội đồng Giám khảo đã phải trao đổi, cân nhắc khá nhiều mới chọn ra được giải nhất cuộc thi này. Điều đó cũng nói lên rằng, giải nhất cũng chưa trội hơn hẳn các giải khác. Có thể nói, tất cả các em được vào chung khảo dẫu đoạt giải cao hay thấp đều là những tài năng trong tương lai. Tìm ra những nhân tài thuộc thế hệ trẻ tương lai là một trong hững mục đích cuộc thi quốc tế đề ra, và cuộc thi quốc gia của chúng ta cũng đã đang hướng tới.
Hạn chế: Qua các bài thi vào chung kết cũng thấy rằng, chưa có đề án nào thực sự xuất sắc, hoàn hảo như mong muốn. Hầu như bài nào cũng còn bộc lộ những khiếm khuyết chung. Đó là:
Thời gian tiến hành quá gấp gáp, chưa có ý tưởng độc đáo, chưa giải quyết triệt để những vần đề được đặt ra. Bên cạnh đó, do bận học, do thiếu kinh phí… nên các em không có điều kiện đưa những mô hình, ý tưởng ra thử nghiệm trong thực tế, tính thuyết phục chưa cao,…
Tóm lại: Trong 8 cuộc thi đã tổ chức, dù còn gặp nhiều khó khăn nhưng chúng ta cũng đã có dịp hay cơ hội được đi thi đấu quốc tế. Tuy chưa đạt được giải, nhưng chúng ta đi học hỏi, mở rộng tầm nhìn là chính. Chúng ta đã qua 8 lần dự thi rồi, đã đến lúc chúng ta cần bứt phá hơn nữa để đem “giọt nước kỳ diệu” pha lê về cho đất nước. Muốn được như thế không chỉ đòi hỏi sự nỗ lực của các em, mà còn cần có sự quan tâm của nhà trường, các thầy cô giáo và sự hỗ trợ của các cơ quan chuyên môn, các doanh nghiệp…
Xin chân thành cảm ơn và xin chúc sức khỏe các quý vị đại biểu.