Một người phụ nữ đi lấy nước từ máy bơm bằng tay trong đợt nắng nóng nhất xảy ra ở vùng ngoại ô Jacobabad, Pakistan vào tháng 4-2022 - Ảnh: REUTERS
Các nhà khoa học thuộc Liên minh châu Âu (EU) cho biết năm 2023 “gần như chắc chắn” sẽ là năm nóng nhất trong 125.000 năm qua. Nhận định này xuất phát từ dữ liệu ghi nhận tháng 10-2023 là tháng 10 nóng nhất từ trước đến nay.
Ngày 8-11, Cơ quan Biến đổi khí hậu Copernicus (C3S) của EU cho biết tháng 10-2023 đã phá vỡ kỷ lục tháng 10-2019, trở thành tháng 10 nóng nhất từng được ghi nhận. Nếu tình trạng này tiếp tục diễn ra ở những tháng kế tiếp, năm 2023 nhiều khả năng sẽ trở thành năm nóng nhất trong suốt 125.000 năm.
Phó giám đốc C3S Samantha Burgess mô tả sự bất thường của nhiệt độ trong tháng 10 là “rất khắc nghiệt”. Bà cho biết: “Kỷ lục (của năm 2019) đã bị phá vỡ bởi 0,4 độ C, đây là mức chênh lệch rất lớn”.
Tình trạng nắng nóng kỷ lục nói trên là kết quả của quá trình phát thải khí nhà kính liên tục từ hoạt động của con người kết hợp với hiện tượng thời tiết El Nino xảy ra trong năm nay. Hiện tượng El Nino đã khiến lớp nước biển bề mặt ở khu vực phía đông Thái Bình Dương nóng lên một cách bất thường.
Theo Hãng tin Reuters, nhiệt độ không khí bề mặt trên toàn cầu vào tháng 10-2023 đã tăng 1,7 độ C so với các tháng 10 trong giai đoạn từ năm 1850-1900, nghĩa là nóng hơn cả thời kỳ tiền công nghiệp.
Trong báo cáo, C3S khẳng định ở thời điểm hiện tại, năm 2023 “gần như chắc chắn” là năm nóng nhất từng được ghi nhận, xét theo việc nhiệt độ tháng 10 năm nay đã phá vỡ kỷ lục trước đó vào năm 2016 - cả 2 năm đều xảy ra hiện tượng El Nino.
Bộ dữ liệu của C3S đã có từ năm 1940. “Sau khi kết hợp dữ liệu của mình với IPCC (Ủy ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu), chúng tôi có thể nói rằng đây là năm nóng nhất trong suốt 125.000 năm qua", bà Burgess nói thêm.
Để tạo ra dữ liệu dài hạn về thời tiết trong quá khứ, Hội đồng Khoa học khí hậu Liên Hiệp Quốc IPCC đã sử dụng phương pháp xác định thời tiết thông qua lõi băng, vòng cây và trầm tích san hô.
Trước tháng 10-2023, tháng 9-2023 là thời điểm đầu tiên ghi nhận mức chênh lệch nhiệt độ lớn nói trên.
Ông Michael Mann, nhà khoa học khí hậu tại Đại học Pennsylvania (Mỹ), cho biết: “Hầu hết những năm xuất hiện El Nino đều phá kỷ lục (nhiệt độ nóng nhất), bởi lẽ sự nóng lên toàn cầu từ hiện tượng El Nino đã bổ sung vào tốc độ nóng lên toàn cầu do con người gây ra”.
Biến đổi khí hậu đang gây nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan tàn phá nghiêm trọng. Năm 2023, thế giới đã phải chứng kiến trận lũ lụt khiến hàng nghìn người thiệt mạng ở Libya, đợt nắng nóng nghiêm trọng ở Nam Mỹ và mùa cháy rừng tồi tệ nhất lịch sử Canada.
Ông Piers Forster, nhà khoa học khí hậu tại Đại học Leeds (Anh), trăn trở: “Chúng ta không được để lũ lụt, cháy rừng, bão và sóng nhiệt gay gắt xảy ra trong năm nay trở thành hiện tượng bình thường mới”.
Mặc dù các nước trên thế giới đều đặt ra tham vọng cắt giảm lượng khí thải, nhưng cho đến nay vẫn chưa có bất kỳ quốc gia nào làm được việc này. Vào năm 2022, lượng khí thải CO₂ toàn cầu cũng đạt mức cao kỷ lục.