Cây quéo cổ thụ
3/5/2024 1:29:00 PM
(VACNE) - Cây Quéo, còn có tên Xoài quéo, Xoài muỗm, tên khoa học là Mangifera reba Pierre, họ Đào lộn hột (Anacardiaceae). Tên đồng nghĩa: Mangifera gedebe Miq.
Đặc diểm: Cây thân gỗ to, cao đến 25-30m, tán lá rộng tỏa bóng mát. Lá đơn nguyên, mọc so le,
phiến lá cứng, hình mũi mác, thuôn ở hai đầu tương tự như lá Xoài (nhưng nhỏ hơn và có màu xanh thẫm hơn). Cụm hoa là chùm ở ngọn cành.
Hinh 1: Cây Quéo 950 năm tuổi, trong khuôn viên đền Voi Phục –Thủ Lệ (Kim Mã, Ba Đình, Hà Nội). (Nguồn: Internet)
Hinh 2 và 3: Quả Quéo (Nguồn: Internet)
Hình 4: Cây Quéo khổng lồ hơn 200 tuổi, đường kính gốc xấp xỉ 1,8m, cao khoảng 25m, là niềm tự hào của người dân ở bản Chiếng, xã Quang Phong, huyện Quế Phong (Nghệ An). (theo Baonghean.vn - 02/3/2018)
Hoa nhỏ, màu vàng nghệ, mùi thơm. Thân quả Quéo tròn, hơi cong hình thận, gần giống quả Xoài nhưng nhỏ hơn, vỏ quả dày, phần đuôi quả cong như có mỏ, hạch quả cũng cong, vị rất chua. Quả chín có màu vàng, mùi thơm, ăn được nhưng vẫn chua. Ở một số vùng thì quả Quéo non có thể dùng nấu canh chua (với cá hoặc thịt).
Cây Quéo thường mọc hoang và được trồng ở miền Trung và miền Nam Việt Nam, Campuchia, Thái Lan, Malaysia…
Trên thế giới, chi Xoài (Mangifera) có khoảng 35 loài, có nguồn gốc ở Nam và Đông Nam Á. Loài nổi tiếng nhất là cây Xoài (Mangifera indica L.), tài liệu nước ngoài gọi là Mango. Ở Việt Nam, cây Xoài được trồng phổ biến khắp miền Nam làm cây ăn quả và có giá trị kinh tế. Hai loài thường gặp là Xoài tượng (Mangifera indica L., quả to) và Xoài cát (quả nhỏ và dẹt hơn, nhưng ngọt hơn. Xoài cát Hòa Lộc trồng ở đồng bằng sông Cửu Long), Ở miền Bắc, có một loài họ hàng gần với cây Xoài, có tên nghe hơi lạ, đó là cây Quéo (Mangifera reba Pierre), quả nhỏ hơn Xoài, vỏ quả dày và vị rất chua; vì không có giá trị kinh tế nên ít được quan tâm, không được trồng phổ biến.
Thành phần hóa học của quả Quéo: Theo tài liệu, quả Quéo chứa nhiều vitamin: A, B1, B2, B6, B12, C và các chất khoáng như sắt, kali, magie, natri… Ngoài ra, còn có một số chất khác như β- caroten, phenol, pectin và 26 loại carotenoid, …
Năm 2016, các nhà khoa học Việt Nam đã phát hiện 2 neolignan mới trong thân cây Quéo, được đặt tên là rebaneolignan A và B.
Quả quéo có tác dụng gì?
- Phòng ngừa các bệnh tim mạch: Quả quéo có chứa nhiều vitamin C, pectin, kali, chất xơ …, là những
chất giúp làm giảm hàm lượng cholesterol trong máu. Qua đó giúp cơ thể hạn chế được tình trạng mắc
các bệnh liên quan đến tim mạch,
- Phòng ngừa ung thư: Hàm lượng các chất chống oxy hóa trong quả Quéo như quercitrin, isoquercitrin,
astragalin, axit gallic… là những chất giúp ngăn ngừa sự phát triển của các tế bào ung thư, và giúp cải
thiện sức đề kháng cho cơ thể.
- Giúp sáng mắt: Quả Quéo chứa nhiều vitamin A, là loại vitamin cần thiết giúp tăng cường thị lực, đồng
thời giúp giảm hiện tượng khô mắt, chứng quáng gà, mờ mắt…
- Ngoài ra, vỏ thân cây Quéo giúp làn da săn chắc và khỏe mạnh; vỏ quả Quéo có thể dùng để chữa đau
răng, hoặc chứng tiêu chảy hay gặp ở trẻ nhỏ.
- Trong dân gian, người ta còn dùng quả Quéo làm nộm, ngâm đường, hoặc dầm muối ớt…, là những
món ăn được nhiều chị em yêu thích.
TSKH. Trần Công Khánh
Lượt xem : 1308