Vietnamese English
Tục thờ kính, bảo vệ cây và rừng (kỳ 1)

12/30/2013 8:08:00 PM

Nhiều nơi ở Việt Nam, cổ thụ được người dân tôn thờ như thần linh. Đó cũng là sức mạnh cội nguồn cần được thừa kế và phát huy cho cho sự nghiệp trồng và bảo vệ cây và rừng - PGS.TS Nguyễn Đình Hòe, Tổng Thư ký Hội Bảo vệ Thiên nhiên&Môi trường Việt Nam, chia sẻ.

 

 


Ảnh: internet

Cổ thụ trong dân thường được trồng giữa làng, trong khuôn viên các ngôi đình, chùa, đền, miếu, từ đường các dòng họ. Công trình xây dựng do thời gian, do thiên tai địch họa, có thể bị phá hủy rồi trùng tu nhiều lần, nhưng cây vẫn còn đó. Vì vậy mà nhiều cổ thụ được VACNE vinh danh là cây di sản Việt Nam có tuổi mấy trăm năm, thậm chí trên hai ngàn năm vẫn xanh tươi. Nhiều hương ước và luật tục của các dân tộc miền Trường Sơn cũng có rất nhiều điều khoản nghiêm cẩn về bảo vệ rừng.

Người Việt Nam luôn có thái độ sùng kính cây nhất là cổ thụ. Trong sâu thẳm văn hóa của người Việt vẫn có quan niệm về “thần cây đa, ma cây gạo, cú cáo cây đề”. Họ đặt bát hương dưới gốc cây, thậm chí xây cả miếu thờ “cụ” cây. Vào những dịp lễ hội của làng, nhiều nơi đặt mâm lễ cúng “cụ” cây có cả cái thủ lợn cạo trắng tinh, có làng thu hàng mấy chục triệu tiền công đức của khách thập phương cung tiến dành cho chăm sóc các “cụ” cây. Nhiều nơi dân làng có thói quen quan sát các “cụ” cây, hễ có một cành gẫy là dân làng tin rằng đó là một điềm báo biến động trong xã hội,…

Chùa viện sinh thái với rừng thiền, vườn thiền

Phật giáo lấy giải thoát làm mục đích, sự tu hành là điều tất yếu của Phật tử. Vì thế,  đệ tử Phật thích xây dựng chùa am những nơi non xanh nước biếc, Phật hóa thiên nhiên, Phật cũng chính là Thiên nhiên, thiên nhiên cũng chính là Phật.

Ngày nay những nơi chùa viện Phật giáo, cây cối xanh tươi chim kêu hoa nở chính là mô hình sinh thái phù hợp cho giáo dục và truyền thông về bảo vệ thiên nhiên môi trường.

Sự kiến thiết môi trường chùa viện của Phật giáo chính là từ tư tưởng Tịnh Độ. Từ thị giác, thính giác, khứu giác và cảm nhận, Phật tử thuận theo tự nhiên, tô vẽ tự nhiên, làm thăng hoa tự nhiên khiến cho cảm giác sinh mạng cùng hài hòa với môi trường. Qua đó môi trường được tôn trọng và giữu gìn.

Có thể xây dựng những chùa viện “sinh thái” tại những nơi có mặt bằng thuận lợi. Ngoài cây cảnh, cây ăn quả, các tăng sỹ và Phật tử thường trồng thêm một số cây rừng hợp với thổ nhưỡng và thời tiết bản địa.

Chùa viện còn thể nhận và bảo vệ rừng quanh chùa viện theo quy định cúa nhà nước. Nếu điều kiện cho phép, nên kiến lập mô hình “tĩnh tâm viên” hay “rừng Thiền” như ở Thái Lan hay Mianmar... Nhà chùa khuyến khích và vận động quần chúng “trồng cây phước đức” hay “trồng cây trí tuệ” thay cho tục “hái lộc”, “bẻ lộc” vốn đã lạc hậu

Huyền không Sơn thượng tọa lạc ở phía tây thành phố Huế. Năm 1992 sư Giới Đức trụ trì chùa chính thức cắm tích trượng dựng am cốc lập Huyền Không Sơn Thượng. Một vùng đồi núi hoang hóa, lỗ chỗ hố bom, toàn là sim mua, lau lách cỏ dại mọc đầy nay đã trở thành những cánh rừng với bạt ngàn màu xanh theo phong cách Rừng Thiền mát mẻ, trong lành.

Rừng Thiền của Huyền Không Sơn Thượng với 22 ha thông nhựa 18 năm tuổi; 20 ha keo lá tràm, keo tai tượng; khoảng gần 7 ha là rừng tự nhiên phong phú chủng loại thực vật. Bên trong khu rừng là khoảng 3,7 ha không gian chùa viện và vườn cảnh.

Nhờ cây rừng lại có 5 hồ nước điều hòa nên Rừng Thiền luôn luôn tươi xanh, mát mẻ. Có khoảng 20-30 loại chim líu lo suốt ngày. Cò trắng, vẹt mỏ xanh, tắc kè. gà rừng, sóc và thỏ là những cư dân thương trú  tạo thêm sự sinh động, hấp dẫn của Huyền Không Sơn Thượng.

Còn nữa
Theo M.C/PGS.TS Nguyễn Đình Hòe
 
(MTX)

 

Lượt xem : 1903