Thu hẹp vùng đệm là ảnh hưởng di sản

Chia sẻ với Đất Việt, ngày 4/2, trước câu hỏi được đặt ra, nếu như thu hẹp diện tích vùng đệm vịnh Hạ Long thì có ảnh hưởng đến di sản thiên nhiên thế giới này hay không, GS.TSKH Vũ Quang Côn - nguyên Viện trưởng Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật, Ủy viên Hội đồng di sản quốc gia khẳng định: "Thu hẹp diện tích vùng đệm để các công trình phát triển đô thị, du lịch tự nhiên nằm ngoài vùng đệm, đó là cả một vấn đề cần quan tâm".

Theo ông Côn, việc thu hẹp vùng đệm sẽ có nghĩa đồng hành với ý đồ về mặt triển khai các dự án kinh tế, phục vụ cho mục đích tìm kiếm lợi nhuận.

Trước đây, theo quy định là các công trình xây dựng không được tác động vùng di sản, cụ thể trong đó bao gồm có vùng lõi (vùng bảo vệ tuyệt đối) và vùng đệm. Để thấy, nếu tác động vào vùng đệm thì cũng coi như là tác động vào vùng di sản, nên đó cũng là vấn đề cần quan tâm.

Ông Côn cho rằng: "Nếu làm ngoài vùng di sản thì hoàn toàn không sao, nhưng nếu có động chạm vào vùng đệm là có vấn đề. Bên cạnh đó, nếu thu hẹp vùng đệm vào thì đồng nghĩa với việc tăng cường vùng khai thác kinh tế, nên phải xem xét lại Luật di sản, hồ sơ lúc đăng ký di sản, trong hồ sơ bao giờ cũng có quyết định dự án, công nhận từ đâu đến đâu là vùng di sản, chia rõ cụ thể từng vùng".

Vì vậy, nếu muốn thu hẹp vùng đệm thì phải đối chiếu với hồ sơ di sản đã trình lên UNESCO để biết giới hạn, tránh việc tác động mà làm mất đi giá trị.

Mặc dù, theo ông Côn, thì chúng ta đều biết, xây dựng các công trình vào vùng đệm cũng là tác động vào vùng di sản, nhưng mà không nguy hiểm bằng tác động vào vùng lõi. Tuy nhiên, không phải vì như vậy mà có thể chủ quan, tác động quá nhiều.

Phải xin ý kiến Hội đồng và UNESCO

Nhìn nhận vấn đề ở góc độ khác, ông Côn nhận định: "Chuyện xin thu hẹp diện tích vùng đệm phải được Hội đồng di sản nhà nước xét duyệt, sau đó xin ý kiến Bộ VHTT&DL, cuối cùng là UNESCO, chứ không phải thích làm gì thì làm".

Trong khi đó, cũng chia sẻ với Đất Việt, PGS.TS Đặng Văn Bài - Phó Chủ tịch Hội đồng di sản VH Quốc gia cho biết: "Cho đến nay, Hội đồng di sản vẫn chưa nhận được thông tin nào của UBND tỉnh Quảng Ninh về việc xin thu hẹp diện tích vùng đệm vịnh Hạ Long".

Bên cạnh đó, ông Bài cũng cho biết, về việc thu hẹp diện tích vùng đệm cần xin ý kiến các bên như Hội đồng di sản, Bộ VHTT&DL, chứ địa phương không quyết định được, chưa có dự án nên chưa thể nói cụ thể.

Trước đó, ngày 3/2, ông Lưu Trần Tiêu - Chủ tịch Hội đồng di sản VN cho biết: "Về phía Hội đồng di sản quốc gia, thì chúng tôi chưa có thông tin cụ thể về việc thu hẹp vùng đệm, chưa có hồ sơ!".

Thế nhưng, ở góc độ là người trong Hội đồng thiết lập hồ sơ di sản cho vịnh Hạ Long để trình lên UNESCO công nhận vịnh Hạ Long thành di sản thiên nhiên thế giới, ông Tiêu nhận định: "Việc thu hẹp vùng đệm, chuyện ảnh hưởng là có, nhưng chưa có thông tin chính xác nên không biết ảnh hưởng ra sao. Hơn nữa, chắc chắn UBND tỉnh Quảng Ninh phải xin ý kiến Bộ VHTT&DL chứ không phải địa phương thích làm gì thì làm!".

Đặc biệt, về phía UNESCO, TS Dương Bích Hạnh - Trưởng ban văn hóa thuộc Văn phòng UNESCO tại Hà Nội cho biết: "Hiện nay, UNESCO vẫn chưa nhận được hồ sơ trình lên của UBND tỉnh Quảng Ninh".

Theo chia sẻ của bà Hạnh, khi trao đổi với BQL vịnh Hạ Long thì họ cũng khẳng định khu vực xây biệt thự, xây dựng sân golf của Tập đoàn Tuần Châu không nằm trong vùng đệm.

Bà Hạnh khẳng định: "Ở góc độ di sản thì việc thu hẹp diện tích vùng đệm cũng sẽ ảnh hưởng nhưng tùy theo mức độ dự án, vì chưa biết dự án đó ra sao, nên chưa nhận định, nhưng tất cả cứ dựa theo hồ sơ di sản của UNESCO để đối chiếu".