10/9/2015 7:10:00 AM

(VACNE) - Nếu như trước đây nói đến ô nhiễm môi trường người ta hay nghĩ đến các khu công nghiệp và thành thị. Nhưng thực tế nhiều năm gần đây, vấn đề ô nhiễm môi trường ở nông thôn đang hết sức đáng lo ngại. Theo GS.TS.NGND Đặng Kim Chi- Chủ tịch HĐKH Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam, ô nhiễm môi trường tại khu vực này là khá trầm trọng.

 

GS.TS.NGND Đặng Kim Chi báo cáo tại Hội thảo về Quản lý Nhà nước về Môi trường ngày 29/9/2015

Theo GS Đặng Kim Chi, không thể phủ nhận những thay đổi đáng kể trong đời sống nông thôn kể từ khi triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới. Tuy nhiên, hiện nay môi trường nông thôn đang phải chịu nhiều sức ép, các áp lực lên môi trường nông thôn do các hoạt động sản xuất và dân sinh đang ngày càng rõ nét, chưa kể đến những tác động trực tiếp của biến đổi khí hậu.  

Sự phát triển các khu đô thị và các khu công nghiệp, cụm công nghiệp tại khu vực nông thôn hay các vùng lân cận đã làm giảm diện tích đất trồng trọt, thay đổi đáng kể gương mặt làng quê. Trong trồng trọt, việc sử dụng ngày càng tăng thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) và phân bón hóa học đã ảnh hưởng không nhỏ tới môi trường. 

Đối với cây lúa, hàm lượng sử dụng phân lân và kali khá cao (gấp trên 6 lần so với mức khuyến cáo). Kết quả nghiên cứu về quá trình hấp thụ phân bón trong trồng trọt cho thấy, hầu hết các cây trồng chỉ hấp thụ được khoảng 40-50% lượng phân bón. Do vậy, việc không kiểm soát được các dư lượng phân bón hóa học đã ảnh hưởng không nhỏ gây ô nhiễm nguồn nước và làm thoái hóa môi trường đất. 

Có thể nói, khu vực nông thôn đang chịu áp lực ô nhiễm nặng nề. Hoạt động sản xuất tại các làng nghề phát triển mạnh trong thời gian qua nhưng cơ bản vẫn mang tính tự phát, nhỏ lẻ, công nghệ và thiết bị thủ công đơn giản, lạc hậu, mặt bằng sản xuất chật hẹp, tận dụng lao động đơn giản và trình độ nhận thức của người dân tại làng nghề còn hạn chế…,là những yếu tố tạo áp lực lớn đến môi trường khu vực nông thôn có làng nghề và sức khỏe cộng đồng dân cư.

Bên cạnh đó là kết cấu hạ tầng như đường xá, cống rãnh thoát nước không đáp ứng yêu cầu phát triển sản xuất, không có đủ diện tích dành cho các công trình xử lý ô nhiễm và các khu tập kết chất thải. 

Theo thống kê, chỉ có 4,1% làng nghề xử lý nước thải, chất thải độc hại cho thấy rõ nguy cơ gây ô nhiễm môi trường từ nơi này. Chất thải phát sinh từ hoạt động sản xuất tại các làng nghề dưới dạng nước thải, khí thải, chất thải rắn phụ thuộc vào từng loại hình sản xuất, nguyên liệu và sản phẩm nghề của từng làng và tác động xấu đến chất lượng môi trường không khí, môi trường nước và đất… theo các mức độ khác nhau.

Vẫn theo GS Đặng Kim Chi, kết quả điều tra từ các làng nghề, trung bình hàng ngày có tới 15.000m³ nước thải phát sinh, phần lớn là chưa được xử lý đã xả thải trực tiếp ra các kênh mương, ao hồ khu vực làng nghề và vùng lân cận. Nước thải sản xuất từ các làng nghề chế biến lương thực thực phẩm chủ yếu là chất hữu cơ dễ phân hủy sinh học; nước thải từ các làng nghề dệt nhuộm ô nhiễm chủ yếu là các tạp chất tự nhiên tách ra từ sợi vải (chất bẩn, dầu, sáp, hợp chất chứa nitơ, pectin trong quá trình nấu tẩy, chuội tơ) và các hóa chất sử dụng trong quy trình xử lý vải, các loại thuốc nhuộm. Nước thải của làng nghề tái chế ô nhiễm độc hại vì có nhiều hóa chất, đặc biệt các kim loại nặng, hoặc hóa chất từ khâu tẩy rửa nguyên liệu trong quá trình tái chế nhựa… 

Ô nhiễm môi trường nghiêm trọng do khí thải chủ yếu tập trung tại các làng nghề tái chế phế liệu (nấu nhựa, hơi dung môi trong quá trình tái chế kim loại…); chế biến lương thưc, thực phẩm, giết mổ gia súc (phân hủy chất hữu cơ).

Chất thải rắn sản xuất ở hầu hết các làng nghề được thu gom chung với chất thải rắn sinh hoạt và chưa được xử lý triệt để. Bên cạnh đó, cùng với sự gia tăng về số lượng và loại hình sản xuất tại làng nghề, chất thải rắn ngày càng tăng và phức tạp về thành phần, gây tác động xấu tới môi trường đất và nước ngầm.

Song song với tốc độ phát triển kinh tế - xã hội, chất thải từ hoạt động dân sinh ngày càng tăng, đa dạng về chủng loại và thành phần, đặc biệt là chất thải rắn và nước thải. Ước tính, hiện nay mỗi người phát sinh khoảng 0,3kg/ngày chất thải rắn tương đương đương với 6,6 triệu tấn/năm, tập trung chủ yếu tại các vùng đồng bằng- GS Đặng Kim Chi lưu ý. 

Nếu giả thiết, đến năm 2020, số lượng người dân tại khu vực nông thôn không thay đổi, các phế phẩm, rác thải không thay đổi nhưng đa dạng hơn về thành phần và chủng loại, đặc biệt là các thành phần khó phân hủy thì áp lực lên môi trường khi không được xử lý là rất nặng nề, ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe của người dân, ảnh hưởng xấu tới tất cả các hoạt động phát triển kinh tế và đời sống cộng đồng.

Chính vì thế, vấn đề môi trường khu vực nông thôn, đặc biệt là ở các làng nghề cần phải được đặc biệt chú trọng.  
 

Ảnh minh họa

Theo Anh Thủy ( Đ Đ K)

Lượt xem : 2703