Máng trũng Cao Bằng –Thất Kê: một địa di sản giá trị
5/12/2011 12:21:00 PM
Máng trũng Cao bằng – Thất Kê có các di tích vỏ thạch quyển Đại dương nước sâu Địa Trung Hải cổ (Paleotethys) trên 300 triệu năm trước
Nguyễn Đình Hòe - VACNE
Các khối đá basalt hình cầu, sản phẩm đại dương nước sâu có tuối 334 triệu năm trước lộ ra ở đèo Khau Khoang, dọc Quốc lộ 4, ĐN Cao Bằng. Ảnh Trần Thanh Hải và đồng nghiệp, 2007 (*)
Các đá phun trào basalt nguồn gốc đáy đại dương nước sâu, dạng cầu gối, gần đây (2007) được Trần Thanh Hải và cộng sự phát hiện tại dọc Quốc lộ 4A, đoạn từ Cao Bằng đi Thất Khê (Lạng Sơn). Tuổi kết tinh của các thể đá basalt này được xác định bằng đồng vị Rb-Sr là khoảng 334 triệu năm trước. Sự có mặt của các đá bazan cầu gối là bằng chứng của hoạt động phun trào dưới đại dương. Chúng có thể là những mảnh sót của một vỏ đại dương hay cung đảo Đại dương Địa Trung Hải cổ (Paleotethys), dưới dạng các thể xáo trộn kiến tạo (Melange) trong đới dồn mảng giữa các mảng lục địa như Đông Dương và Dương Tử hoặc Nam Trung Hoa (*).
Ngày nay “Máng trũng Cao Bằng – Tiên Yên” là một chuỗi thung lũng hẹp và dài phát triển trên một hệ đứt gãy sâu đang hoạt động, giàu tiềm năng tai biến địa chất Theo đó dòng sông Kỳ Cùng chảy từ giáp Quảng Ninh ngược lên phía bắc hội lưu với sông Bằng Giang, rồi cả hai đổ về sông Tây Giang bên đất Trung Quốc. Rất có thể một đoạn của hệ đứt gãy này là thừa kế từ đới hút chìm cổ, theo đó vật chất vỏ đại dương 334 triệu năm trước bị tiêu hóa, chỉ còn lại các di tích là những tập đá basalt dạng cầu gối đã nói trên nằm lẫn lộn với các thành tạo địa chất khác.
Lộ đẹp trên ta luy nhiều đoạn quốc lộ số 4 từ Thất Khê đi Cao bằng, những di tích đại dương nước sâu 334 triệu năm tuổi này là một kiểu Địa di sản có giá trị cho phát triển Du lịch.
Chú thích:
(*)Trần Thanh Hải và cộng sự. Sự tồn tại của các thành tạo Bazan cầu gối ở vùng Cao Bằng - Lạng Sơn và ý nghĩa của chúng trong bình đồcấu trức Đông Bắc Bắc Bộ Tạp chí ĐỊA CHẤT, loạt A, số 299, 3-4/2007, tr.10-24
Lượt xem : 3255