8/11/2025 7:28:00 AM

Logistics xanh đang trở thành chìa khóa cạnh tranh quốc tế. Doanh nghiệp Việt cần chuyển đổi để đáp ứng yêu cầu giảm phát thải và duy trì thị trường xuất khẩu.

Các tập đoàn lớn cũng đưa ra yêu cầu tương tự. Amazon, Walmart hay IKEA đã công bố mục tiêu giảm phát thải ròng về 0 vào năm 2040, kèm theo quy định nhà cung cấp phải minh bạch về lượng khí thải. Với các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam, đây vừa là thách thức, vừa là động lực để đầu tư vào logistics xanh, nhằm duy trì chỗ đứng trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Bức tranh logistics xanh ở Việt Nam và thách thức thực tiễn

Tại Việt Nam, một số doanh nghiệp đã chủ động chuyển đổi. Tập đoàn Tân Cảng Sài Gòn triển khai hệ thống cẩu trục điện thay thế cẩu chạy dầu tại cảng Cát Lái, giúp giảm hàng nghìn tấn CO₂ mỗi năm. Công ty Gemadept đầu tư cảng Nam Đình Vũ với thiết bị tiết kiệm năng lượng và sử dụng hệ thống quản lý vận hành tối ưu hóa hành trình. Một ví dụ khác là Công ty cổ phần Giao nhận Vận tải Con Ong (Bee Logistics) đã thử nghiệm xe tải điện cho chặng vận chuyển nội đô nhằm giảm tiêu hao nhiên liệu hóa thạch.

Theo Bộ Công Thương, chi phí logistics tại Việt Nam hiện chiếm khoảng 16 – 18% GDP, cao hơn mức trung bình thế giới (10 – 12%). Việc chuyển đổi sang mô hình logistics xanh đòi hỏi đầu tư lớn cho phương tiện, hạ tầng và công nghệ, khiến nhiều doanh nghiệp nhỏ gặp khó khăn. Ông Lê Duy Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA), cho biết: “Doanh nghiệp logistics Việt chủ yếu ở quy mô vừa và nhỏ, vốn mỏng, khó tiếp cận các nguồn tài chính ưu đãi cho dự án xanh”.

Ngoài ra, hạ tầng giao thông chưa đồng bộ, tỷ lệ vận tải đa phương thức còn thấp cũng làm hạn chế hiệu quả giảm phát thải. Việc áp dụng công nghệ quản lý thông minh, tối ưu hóa hành trình vẫn chưa phổ biến, dẫn tới tình trạng xe chạy rỗng chiếm tỷ lệ lớn, gây lãng phí nhiên liệu.

Dù vậy, cơ hội vẫn mở ra. Việt Nam đã cam kết tại COP26 đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, đồng nghĩa sẽ có thêm chính sách hỗ trợ các mô hình logistics bền vững. Ngân hàng Thế giới cũng đang triển khai gói tư vấn và tài chính cho doanh nghiệp áp dụng giải pháp vận tải xanh, bao gồm tàu chạy LNG, xe điện và hệ thống quản lý carbon.

TS. Trần Thị Thu Hương, Trưởng bộ môn Logistics và chuỗi cung ứng, Trường Đại học Thương mại cho rằng, bên cạnh những thách thức thì xu hướng "xanh hóa" mang lại cho các doanh nghiệp logistics nhiều cơ hội phát triển.

Theo TS. Hương, trước hết là kinh tế xanh đang được quan tâm đặc biệt tại Việt Nam và trong những năm vừa qua đã đạt được những thành tựu nhất định. Nhiều lĩnh vực trong nền kinh tế mà Đảng, Nhà nước quan tâm đầu tư trong đó có những lĩnh vực liên quan đến logistics xanh.

Dưới góc độ của ngành Công Thương, theo ông Trần Thanh Hải - Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), để phát triển dịch vụ logistics xanh, doanh nghiệp chú ý tận dụng triệt để các FTA thế hệ mới nhằm mở rộng thị trường cung cấp dịch vụ logistics quốc tế. Bên cạnh các thị trường truyền thống nên nghiên cứu tập trung vào các thị trường khu vực ASEAN, Trung Đông, châu Phi và châu Mỹ Latin. Các doanh nghiệp logistics cần tiếp tục phấn đấu các chỉ tiêu mà Thủ tướng Chính phủ đã đề ra trong Quyết định số 221/2021 về kế hoạch hành động nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển dịch vụ logistics Việt Nam đến 2025.

Rõ ràng, logistics xanh không chỉ là xu hướng, mà đã trở thành yêu cầu sống còn. Doanh nghiệp nào đi trước sẽ nắm lợi thế cạnh tranh, trong khi chậm thích ứng sẽ đối diện nguy cơ bị loại khỏi chuỗi cung ứng toàn cầu. Để làm được điều này, Việt Nam cần sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và cộng đồng doanh nghiệp trong việc hoàn thiện khung pháp lý, hỗ trợ tài chính và phát triển hạ tầng phù hợp.

Minh Thành

(Kinhtemoitruong.vn)

Lượt xem : 38