- Ông đánh giá thế nào về nhận thức, hành động của các bạn trẻ với vấn đề môi trường hiện nay?

- Thế hệ trẻ ngày nay khác với thế hệ chúng tôi, họ sống trong thời đại công nghệ thông tin phát triển. Thông tin toàn cầu đã báo động vấn đề về biến đổi khí hậu gây ảnh hưởng cho tất cả nhân loại. Trong đó, Việt Nam là một trong 5 nước bị ảnh hưởng nhiều nhất. Hai vựa lúa ở đồng bằng sông Hồng và sông Cửu Long có thể sẽ bị ngập trên diện rộng, ảnh hưởng rất lớn tới an ninh lương thực.

Biến đổi khí hậu còn gây ra nhiều ảnh hưởng khác như bão lụt, hạn hán mà năm 2009, Việt Nam đã phải gánh chịu hết sức nặng nề. Hiện nay, tình trạng phá rừng bừa bãi gây ra nhiều tai họa, mà đợt bão vừa qua đã làm "lộ" ra khá rõ rệt.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Lân Dũng. Ảnh: Nông nghiệp.

Cuộc sống sôi động, có nhiều thứ hấp dẫn khiến một bộ phận trong lớp trẻ bàng quan, không quan tâm đến vấn đề môi trường, cho rằng đó là chuyện của ai chứ không phải chuyện của mình. Họ quên rằng họ chính là những "chủ nhân" của đất nước.

Sau năm 2020, khi Việt Nam trở thành đất nước công nghiệp, vấn đề môi trường trở nên cực kỳ quan trọng cho thế hệ tương lai. Môi trường xanh, sạch, đẹp chính là ba yếu tố để phát triển bền vững. Muốn như vậy phải có những hành động, biện pháp thật cụ thể ngay từ bây giờ.

- Ông đánh giá thế nào về cuộc thi “Ý tưởng xanh 2009”?

- Theo tôi, ý tưởng của cuộc thi là rất tốt, nó phát huy rộng rãi sáng kiến dù nhỏ của lớp trẻ. Tôi hy vọng cuộc thi sẽ nhận được nhiều sự hưởng ứng của đông đảo học sinh, sinh viên, các bạn trẻ ở cả thành thị lẫn nông thôn. Đây thực sự là một sân chơi lành mạnh và có ý nghĩa đặc biệt dành cho các bạn trẻ yêu môi trường, đóng góp ý kiến của mình để góp phần bảo vệ môi trường sống. Sâu xa hơn nữa, chính cuộc thi này sẽ giúp nâng cao nhận thức của tất cả cộng đồng.

Tuy nhiên, vấn đề tuyên truyền sẽ rất quan trọng. Với ý tưởng tốt đẹp của cuộc thi này tôi nghĩ sẽ nhận được sự đồng tình của hệ thống truyền thông nhằm giúp cho mọi người được biết đến. Con số hàng vạn bài dự thi là điều tôi mong đợi.

- Là một người làm khoa học lâu năm, theo ông, vấn đề môi trường nào đáng được quan tâm nhất hiện nay?

- Theo tôi, các bạn nên để ý đến những vấn đề xung quanh, những bức xúc ở địa phương mình. Vừa rồi, tôi đi ăn cưới ở một làng thuộc Hoài Đức, Hà Nội. Làng này rất đẹp, nhà cửa rất khang trang, đường lát gạch đẹp nhưng cống rất bẩn. Mọi người chỉ lo đường xá, nhà cửa nhưng cái cống rãnh bên cạnh đó không ai lo.

Họ không hiểu cống rãnh bẩn là nơi có rất nhiều vi sinh vật gây bệnh, là nơi sinh ra các loại muỗi truyền mầm bệnh cho con người. Mà hầu như làng nào cũng có hiện tượng này. Tôi nghĩ làm cách nào đó để đưa tất cả nước thải vào bể khí sinh học, khi đó vừa tạo ra điện năng, vừa làm sạch môi trường và có thêm nguồn phân bón rất tốt...

Các bạn hãy nghĩ tới địa phương mình, đừng coi thường sáng kiến nhỏ như xử lý nước cống của làng, nước thải gia đình, nhà máy, xí nghiệp. Theo tôi, ý tưởng phải hướng đến giải quyết một vấn đề môi trường cụ thể, thiết thực, xuất phát từ yêu cầu của cuộc sống. Những ý tưởng thiết thực nhất và dễ ứng dụng nhất là những dự án dễ thành công nhất.

Có những vấn đề lớn, từng bạn trẻ không nên làm riêng rẽ, mà nên tập hợp nhau lại. Cuộc thi giới hạn lứa tuổi nhưng không ai cấm trường hợp người lớn tuổi làm cố vấn, cho nên với những vấn đề lớn nên mời những người lớn tuổi góp ý kiến để làm cho dự án trở nên khả thi nhất

- Trong cuộc thi, thí sinh đoạt giải cao sẽ được hỗ trợ để biến ý tưởng của mình thành hiện thực. Theo ông, việc tài trợ này có ý nghĩa như thế nào đối với các thí sinh và người dân địa phương được thực hiện dự án trên?

- Nhà đầu tư đã đồng ý tài trợ vài trăm triệu cho việc thử nghiệm một dự án, biến ước mơ, biến những điều phi tưởng thành hiện thực. Việc này khơi dậy tình yêu của các em với môi trường và là động lực thúc đẩy các em có những ý tưởng tốt nhất, khả thi nhất và cố gắng viết ra những dự án thiết thực nhất.

Được tài trợ để dự án có thể trở thành hiện thực sẽ là niềm hạnh phúc của các em khi ý tưởng của mình được mọi người công nhận và đánh giá cao, là niềm tự hào của các em khi đã đóng góp một phần công sức nhỏ nhoi của mình đối với xã hội. Đây chính là động lực cho những em thực sự đam mê, nhất là các em có điều kiện hiểu biết sâu về lĩnh vực môi trường. Khi dự án được thực hiện thì người dân ở những khu vực đó sẽ là đối tượng được hưởng lợi.

Nguyễn Phương

(Vnexpress, 26/1/2010)