Theo đánh giá của các nhà khoa học, cây samua dầu trên quê hương Bác Hồ kính yêu vào loại hùng vĩ nhất Việt Nam.
Theo đánh giá của GS.TSKH Đặng Huy Huỳnh, Chủ tịch Hội đồng Cây Di sản, Hội Bảo vệ Thiên nhiên&Môi trường Việt Nam, cây Samu dầu ở vườn quốc gia Pù Mát của Nghệ An có thể vào loại lâu năm và hùng vĩ nhất Việt Nam hiện nay, khoảng 1.000 tuổi, thậm chí hơn 1.000 tuổi.
Kiểm tra cây samu dầu hàng tháng
Cây samu dầu, nằm trong Khu Dữ trữ Sinh quyển miền Tây Nghệ An, được xác định cao khoảng trên 70 m, đường kính 5,5 m, chu vi thân 23,7 m. Cây samu dầu mọc ở thượng nguồn Khe Bu, xã Châu Khê, huyện Con Cuông, tỉnh Nghệ An (ở tọa độ 0453300 - 2100600), Đồng bào dân tộc Thái tại địa phương gọi cây này là cây Mậy Pẹc. Cây Samu dầu nằm trên đường giông lên biên giới Việt- Lào gần cột mốc số 04.
Ông Trần Xuân Cường, Phó Giám đốc Vườn Quốc gia Pù Mát, chia sẻ việc công nhận cây samu dầu là cây di sản Việt Nam là niềm vinh dự cho Vườn Quốc gia Pù Mát. Đây không chỉ là vinh dự mà là một thách thức không nhỏ đối với công tác quản lý cây di sản của Vườn.
Địa điểm phân bố của cây samu dầu nằm cách xa trung tâm Vườn khoảng bốn ngày đi bộ, ngoài ra không có cách gì để tiếp cận được cây samu dầu này. Khu vực phân bố cây samu dầu nằm trong lâm phần quản lý của Trạm Quản Lý bảo vệ Rừng Khe Thơi.
“Sau khi được vinh danh, Ban Giám đốc và Hạt Kiểm lâm Vườn Quốc gia Pù Mát đã yêu cầu Trạm Quản Lý bảo vệ Rừng Khe Thơi tăng cường công tác tuần tra, bảo vệ, đưa việc kiểm tra cây samu dầu vào kế hoạch kiểm tra hàng tháng của kiểm lâm viên”, ông Cường nói, “Vì vậy, đến nay cây samu dầu vẫn được bảo vệ tốt.”
Hiện nay các nhà khoa học chưa tìm thấy loài cây này phân bố ở nơi khác trên lãnh thổ Việt Nam và sách đỏ Việt Nam năm 2007 xếp samu dầu ở cấp độ VU (loài sẽ nguy cấp).
Qua một số nghiên cứu tại vườn quốc gia Pù Mát cho thấy, samu là loài cây quý hiếm, có phân bố hẹp, có nguy cơ đe dọa tuyệt chủng cao và cần được đưa vào danh sách loài thực vật được ưu tiên bảo tồn.
Trong buổi lễ công bố bằng chứng nhận Khu Dự trữ Sinh quyển miền Tây Nghệ An, bà Katherine Muller Marin - Trưởng Đại diện Tổ chức Giáo dục Khoa học&Văn hóa của Liên Hiệp quốc (UNESCO) tại Việt Nam – vui mừng “Tôi rất vinh dự được cùng quý vị và các bạn có mặt trên quê hương của Chủ tịch Hồ chí Minh, mảnh đất hết sức đặc biệt đối với tất cả chúng ta, để tôn vinh giá trị đa dạng sinh học cùng nền văn hóa phong phú và quý giá của Việt Nam, và bày tỏ sự kính trọng của chúng tôi đối với những nỗ lực mà đất nước các bạn đã dành cho công cuộc bảo vệ và phát triển bền vững những vốn quý này. Các khu dự trữ sinh quyển của Việt Nam đang có những đóng góp cụ thể vào việc bảo vệ hệ sinh thái của trái đất. Tại Tây Nghệ An, những tài sản đa dạng sinh học quý giá cần được bảo vệ như loài Sao La đang bị đe dọa tuyệt chủng và samu dầu – cây di sản của Việt Nam. Chúng tôi mong đợi rằng thông qua sự công nhận này, Tộc người Ơ Đu với vài trăm thành viên sinh sống trong Khu Dự trữ sinh quyển sẽ có cơ hội hưởng lợi từ sự phát triển, và sử dụng tri thức truyền thống của mình để cải thiện cuộc sống và bảo vệ hệ sinh thái tự nhiên.”
Ông Cường cho biết sau khi được công nhận thì hình ảnh và nhiều thước phim về cây cổ thụ - samu dầu đã được đưa lên nhiều phương tiện thông tin đại chúng như chương trình VTV2, các báo viết, báo mạng từ trung ương đến địa phương.
Đặc biệt là tất cả các tờ rơi, áp phích quảng bá về giá trị đa dạng sinh học và tờ rơi quảng cáo về tiềm năng du lịch đều có đăng tải hình ảnh cây di sản này. Hiện tại đã có khoảng ít nhất 10 ấn phẩm có hình ảnh cây samu dầu của Vườn Quốc gia Pù Mát.
"Tuyến văn phòng - rừng lùn - cây di sản"
Vẫn theo ông Cường, cây samu dầu nằm ở vị trí rất khó khăn trong việc đi lại. Tuy nhiên địa điểm phân bố cây lại nằm trong quy hoạch tuyến du lịch sinh thái mạo hiểm của Vườn: "Tuyến văn phòng - rừng lùn - cây di sản".
Vì vậy, đây là cơ hội cho Vườn để tiếp tục quảng bá và xúc tiến các hoạt động du lịch sinh thái trong thời gian tới. Tuy nhiên điều khó khăn đó là loại hình du lịch sinh thái mạo hiểm chưa được người Việt Nam hưởng ứng nhiều.
Còn đối với khách nước ngoài thì có nhiều khách đã đăng ký tham gia nhưng khu vực cây phân bố lại nằm trong vành đai bảo vệ biên giới nên nhiều khi thủ tục vào vùng cấm cho người nước ngoài thường mất nhiều thời gian. Điều đó đã có phần hạn chế đến việc thu hút du khách.
Anh Lê Thành Đô - phó phòng giáo dục môi trường&du lịch sinh thái - kể “năm 2008, một thanh niên người Áo tên là A Li (29 tuổi) làm nghề giảng dạy tiếng Anh ở TP Hồ Chí Minh một mình lặn lội về Pù Mát để săn ảnh cây Samu dầu nhưng chuyến đó anh và người dân bản địa dẫn đường bị lạc rừng. Đến năm 2009, tôi cùng với một số cán bộ của phòng khoa học đưa A Li trở lại vào xem cây.
Đến nơi, A Li thốt lên: “Tôi đã đi tham quan nhiều cánh rừng nguyên sinh trên thế giới nhưng chưa bao giờ thấy cây Samu dầu khổng lồ như vậy.”
Việc bảo vệ cây di sản là nhiệm vụ và trách nhiệm của cán bộ công chức, viên chức Vườn Quốc gia Pù Mát. Đây là một nhiệm vụ trong tổng thể các nhiệm vụ về bảo tồn giá trị đa dạng sinh học của Vườn.
“Sau khi được công nhận là cây di sản thì việc quan tâm bảo vệ được tăng cường hơn, công tác tuyên truyền quảng bá hình ảnh và nâng cao ý thức bảo vệ của người dân và cán bộ được Vườn quan tâm hơn”, ông Cường cho hay.
|
Khu Dự trữ Sinh quyển miền Tây Nghệ An được chính thức công nhận là khu dự trữ sinh quyển thế giới vào tháng 9/2007 với trung tâm là Vườn Quốc gia Pù Mát. Đây là khu sinh quyển có diện tích lớn nhất Việt Nam khoảng 1.303.285ha, thuộc địa bàn chín huyện Kỳ Sơn, Tương Dương, Con Cuông, Thanh Chương, Quỳ Hợp, Quỳ Châu, Quế Phong, Tân Kỳ, và Anh Sơn; trong đó Vườn Quốc gia Pù Mát làm trung tâm đang lưu giữ nhiều nguồn gene quý về động, thực vật với đầy đủ đại diện của 4/5 lớp quần hệ (rừng thưa, rừng kín, cây bụi, và cây thảo).
|
|