Hội bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam

Từ rác thải hình thành các sản phẩm mới hữu dụng như vải làm từ vỏ cam chanh, giấy, màng bọc từ sữa đổ bỏ, cốc chén làm từ bã cà phê…

Vỏ cam chanh làm vải

Xí nghiệp Orange Fiber ra đời năm 2014 ở thành phố Catania (Italia), tại xí nghiệp này, vỏ cam ép được chế biến thành vải vóc. Từ vỏ cam chanh người ta lấy được chất Zitrus-Zellulose, từ chất này có thể tạo ra loại tơ gần như tơ lụa và có thể dệt vải tấm có mầu trắng hoặc trắng óng ánh.

Tháng tư năm ngoái hãng thời trang sang trọng Salvatore Ferragamo lần đầu tiên xử dụng loại vải này để làm áo khoác, áo dài và khăn quàng và đã bán ra thị trường. Riêng các doanh nghiệp Italia, mỗi năm thải ra khoảng 700.000 tấn vỏ cam chanh, cho đến nay là đồ bỏ đi, thậm chí không dùng làm phân bón được vì thời gian ủ rất lâu, vò cam chanh phải mất hai năm mới hoai mục trong khi vỏ chuối chỉ cần sáu tuần.

Giấy, màng bọc từ sữa đổ bỏ

Ngay từ năm 1904 nhà hoá học người Đức Friedrich Todtenhaupt đã được cấp bằng sáng chế đối với phương pháp chế biến Casein, một sản phẩm phụ trong quá trình sản xuất sữa thành sợi để dệt vải. Tuy nhiên trong những năm 1920, người ta đã xây dựng cơ sở sản xuất sợi ở Italia nhưng bất thành. Mãi đến năm 2011 mới ra đời doanh nghiệp Q-Milk ở Đức và công nghệ này mới được đưa vào sản xuất.

Hiện nay thậm chí người ta đã thành công trong việc sản xuất màng mỏng folie từ casein mà không cần có dầu mỏ. Tại nước Đức, mỗi năm phải đổ bỏ khoảng 2 triệu tấn sữa ở các siêu thị vì hết hạn sử dụng hoặc vì có nhiều mầm bệnh. Những sữa bị đổ bỏ này có thể đươc Q-Milk chế biến thành màng mỏng và làm thành các đồ gia dụng. Màng mỏng này sau khi sử dụng sẽ bị phân huỷ để làm phân bón chỉ sau ít ngày.

Dùng trấu lúa gạo làm pin đèn

Từ mấy năm nay các nhà nghiên cứu ở các trường đại học Châu Á nghiên cứu sử dụng vỏ trấu để làm pin đèn. 20% vỏ trấu là silicium, chất này có khả năng tích điện cao.

Để lấy chất silizium, người ta phải đốt vỏ trấu và tinh luyện. Khác với phương pháp chế tạo Nano-Silizium kinh điển, nếu dùng vỏ trấu là nguyên liệu thì ít tốn năng lượng hơn. Hơn nữa nguồn nguyên liệu này rất lớn, mỗi năm ước tính có khoảng 140 triệu tấn trấu bị đổ bỏ.

Dùng bã cà phê làm cốc, chén

Start-up Kaffeeform của chuyên gia thiết kế Julian Lechner ở Berlin dùng bã cà phê làm nguyên liệu chính để sản xuất chén, tách. Ông trộn bã cà phê với xơ gỗ sồi và các loại gỗ khác cộng với cellulose, tinh bột và keo dán để làm nguyên liệu sản xuất tách, chén, đĩa vv… Thành phẩm trông như làm bằng gỗ chứ không phải đồ sành, sứ. Bã cà phê có ở mọi nơi, riêng ở châu Âu ước tính mỗi ngày có tới 8 triệu kilo bã.

Doanh nghiệp sinh thái Modelabel Ecoalf của Tây ban nha lại chế biến từ bã cà phê lấy từ tập đoàn Starbuck của Hoa kỳ để sản xuất áo khoác. Từ bã của 30 tách cà phê đủ để làm ra một mét vải. bã cà phê sẽ được phơi khô, nghiền nhỏ thật mịn rồi trộn với polyester-polymer, để từ đó kéo thành sợi. Loại vải này không thấm nước và chống mùi.

Da cá làm đồ da

Từ hàng trăm năm nay các dân tộc bản địa đã biết dùng da cá bắt trong thiên nhiên để làm đồ tiêu dùng. Doanh nghiệp thuộc da của Island Atlantic Leather là doanh nghiệp đầu tiên ở châu Âu đã thử nghiệm kinh doanh bằng nghề da cá. Họ biến da cá hồi thành da thuộc và các nhà tạo mốt đã trên cơ sở da cá hồi làm giầy da, ví đựng tiền và túi xách.

Doanh nghiệp này nhận được sự tài trợ của EU và hiện đây là nơi cung cấp nguyên liệu da cá cho các nhà tạo mốt thời trang lừng danh như Gucci và Prada. Do vùng bờ biến từ Island đến Na uy có vô vàn trang trại khổng lồ nuôi cá hồi, tại đây có hàng triệu con cá hồi và nguồn da khổng lồ. Trước kia người ta chỉ sử dụng phần thịt của cá, còn da và xương là chất thải, bị vứt xuống biển.

Vỏ cà phê làm bánh quy

Doanh nghiệp Coffee Flour ở New York đã phơi khô vỏ quả cà phê rồi nghiền thành bột. Bột này không có vị cà phê, mà lại hơi ngọt và có thể dùng làm nguyên liệu chế biến bánh quy hoặc bánh ga tô không có gluten.

Còn từ trước tới nay, vỏ và thịt quả cà phê chỉ được sử dụng làm phân bón một phần rất nhỏ, phần lớn bị đổ bỏ.

Bã quả nho làm giấy

Doanh nghiệp Favini ở Italia gần 300 tuổi đã phát triển một phương pháp để tận dụng chất thải trong quá trình chế biến cam, kiwis, ngô hạt, nho và quả hạt dẻ thành giấy. Dùng các chất thải này có thể giảm khoảng 15% cellulo lấy từ cây cối.

Chất thải các loại trái cây ép nói trên sẽ được phơi khô sau đó nghiền nhỏ để làm nguyên liệu sản xuất giấy. Ngành kinh doanh này hiện phát triển rất nhanh vì các doanh nghiệp đang có xu hướng giảm xử dụng nhựa làm bao bì đóng gói và tăng cường sử dụng giấy làm bao bì.

Từ bã kẹo cao su làm giầy thể thao

Start-up Gumdrop ở London là doanh nghiệp duy nhất trên thế giới phân tách kẹo cao su thành các thành phần hoá học để từ đó tận dụng cao su tổng hợp. Tại dự án thí điểm tiến hành ở thành phố Amsterdam người ta đã phát triển thành công một chiếc giày thể thao, 20% nguyên liệu làm ra chiếc giày lấy từ bã kẹo cao su.

Ở Hà Lan có nhiều thành phố đặt thùng rác đặc biệt chỉ để thu gom bã kẹo cao su. Tại nước này mỗi năm người ta thu lượm được khoảng 1,5 triệu kilogram bã kẹo cao su. Số tiền chi từ ngân sách để xử lý bã kẹo cao su lên đến hàng triệu euro.

Từ bã bia làm các loại bánh

Start-up ReGrained ở Kaliphornia chế biến các loại rác từ ngũ cốc, bã bia thành thức ăn. Riêng ngành công nghiệp bia ở Hoa kỳ mỗi năm tạo ra khoảng 35 triệu tấn chất thải từ chế biến hạt ngũ cốc, nấu bia.

Cho đến nay một phần bã bia được dùng làm phân bón cho cây cối, tuy nhiên một phần lớn chất thải của các nhà máy bia bị tống ra các hố rác. Trong tương lai ReGrained cũng sẽ chế biến bã bia thành bánh quy, bánh mì và nhiều loại bánh khác nhau.